Hormone - Nội tiết tố

Bướu cổ (Goiter): Dấu hiệu, nguyên nhân và cách điều trị

Bệnh bướu cổ

Bạn có nhận thấy cổ mình to ra bất thường? Bạn có lo lắng mình có thể mắc bướu cổ? Bướu cổ là tình trạng tuyến giáp to ra bất thường. Đây là một bệnh lý phổ biến, có thể gặp ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là phụ nữ. Bướu cổ có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, và có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau.

Có bao nhiêu loại bướu cổ?

Có 3 loại bướu cổ chính:

Bướu cổ đơn thuần: Đây là loại phổ biến nhất. Bướu cổ đơn thuần là tình trạng tuyến giáp to lên nhưng không có bất kỳ triệu chứng nào khác. Bướu cổ đơn thuần thường không ảnh hưởng đến sức khỏe.

Bướu cổ do cường giáp: Là tình trạng tuyến giáp to lên và sản xuất quá nhiều hormone. Bướu cổ do cường giáp có thể gây ra các triệu chứng như:

  • Sút cân
  • Tim đập nhanh
  • Lo lắng
  • Bồn chồn
  • Mệt mỏi

Bướu cổ do ung thư tuyến giáp: Là loại hiếm gặp nhất. Bướu do ung thư tuyến giáp có thể gây ra các triệu chứng như:

  • Khàn giọng
  • Khó nuốt
  • Khó thở
  • Hạch bạch huyết sưng to

Ngoài ra, còn có một số loại bướu cổ khác, bao gồm:

  • Bướu cổ nhân: do một hoặc nhiều u nang phát triển trong tuyến giáp.
  • Bướu cổ Basedow: là một dạng do cường giáp có liên quan đến bệnh tự miễn.

Loại bướu cổ bạn mắc phải sẽ ảnh hưởng đến phương pháp điều trị. Do đó, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.



Nguyên nhân nào gây ra bướu cổ?

Có nhiều nguyên nhân dẫn nhưng phổ biến nhất là:

  • Thiếu i-ốt: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây bướu cổ trên toàn thế giới. I-ốt là thành phần quan trọng để sản xuất hormone tuyến giáp. Khi cơ thể thiếu i-ốt, tuyến giáp phải tăng kích thước để bù đắp cho việc thiếu hụt hormone.
  • Rối loạn tuyến giáp: Một số rối loạn tuyến giáp, chẳng hạn như bệnh Graves và bệnh Basedow. Những rối loạn này khiến tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone, dẫn đến tăng kích thước tuyến giáp.
  • Viêm tuyến giáp: Viêm tuyến giáp là tình trạng viêm tuyến giáp. Viêm tuyến giáp có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm nhiễm virus, nhiễm vi khuẩn và bệnh tự miễn. Viêm tuyến giáp có thể dẫn đến bướu cổ.
  • Di truyền: Một số người có nguy cơ cao do di truyền. Nếu gia đình bạn có người bị bướu cổ, bạn có nguy cơ cao mắc bệnh hơn.
  • Một số nguyên nhân khác: Một số nguyên nhân khác có thể dẫn đến bướu cổ bao gồm:
    • U tuyến giáp
    • Mang thai
    • Một số loại thuốc

Triệu chứng của bướu cổ là gì?

Hầu hết các trường hợp bướu cổ không gây ra triệu chứng. Tuy nhiên, khi bướu cổ to hoặc phát triển nhanh, nó có thể gây ra các triệu chứng sau:

Triệu chứng tại chỗ:

  • Cổ họng sưng to: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của bướu cổ.
  • Khó nuốt: Bướu to có thể chèn ép thực quản, gây khó nuốt.
  • Khó thở: Bướu to có thể chèn ép khí quản, gây khó thở.
  • Khàn giọng: Bướu có thể chèn ép dây thần kinh thanh quản, gây khàn giọng.
  • Ho: Bướu cổ có thể kích thích dây thần kinh phế vị, gây ho.

Triệu chứng do cường giáp:

  • Sút cân: Tuyến giáp hoạt động quá mức có thể khiến cơ thể đốt cháy nhiều calo hơn, dẫn đến sút cân.
  • Tim đập nhanh: Tuyến giáp hoạt động quá mức có thể khiến tim đập nhanh hơn bình thường.
  • Lo lắng: Tuyến giáp hoạt động quá mức có thể khiến bạn cảm thấy lo lắng và bồn chồn.
  • Bồn chồn: Tuyến giáp hoạt động quá mức có thể khiến bạn cảm thấy bồn chồn và khó ngồi yên.
  • Mệt mỏi: Tuyến giáp hoạt động quá mức có thể khiến bạn cảm thấy mệt mỏi.

Triệu chứng do suy giáp:

  • Tăng cân: Tuyến giáp hoạt động kém hiệu quả có thể khiến cơ thể đốt cháy ít calo hơn, dẫn đến tăng cân.
  • Da khô: Tuyến giáp hoạt động kém hiệu quả có thể khiến da bạn trở nên khô và sần sùi.
  • Tóc rụng: Tuyến giáp hoạt động kém hiệu quả có thể khiến tóc bạn rụng nhiều hơn bình thường.
  • Lạnh: Tuyến giáp hoạt động kém hiệu quả có thể khiến bạn cảm thấy lạnh hơn bình thường.
  • Táo bón: Tuyến giáp hoạt động kém hiệu quả có thể khiến bạn bị táo bón.

Bướu giáp

Làm thế nào để chẩn đoán bướu cổ?

Bác sĩ có thể chẩn đoán bướu cổ bằng cách:

  • Khám cổ: Bác sĩ sẽ sờ cổ của bạn để kiểm tra xem có bướu cổ hay không. Bác sĩ cũng có thể kiểm tra xem có bất kỳ dấu hiệu nào của cường giáp hoặc suy giáp hay không.
  • Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể giúp bác sĩ kiểm tra nồng độ hormone tuyến giáp trong cơ thể bạn. Xét nghiệm máu cũng có thể giúp bác sĩ kiểm tra xem có bất kỳ kháng thể nào liên quan đến bệnh tuyến giáp hay không.
  • Siêu âm tuyến giáp: Siêu âm tuyến giáp là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh sử dụng sóng âm thanh để tạo ra hình ảnh của tuyến giáp. Siêu âm tuyến giáp có thể giúp bác sĩ xác định kích thước, hình dạng và cấu trúc của tuyến giáp. Siêu âm tuyến giáp cũng có thể giúp bác sĩ phát hiện các u nang hoặc khối u trong tuyến giáp.
  • Các kỹ thuật chẩn đoán khác: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện các xét nghiệm khác, chẳng hạn như:
    • Chụp X-quang ngực
    • Chụp CT
    • Chụp MRI
    • Xét nghiệm sinh thiết tuyến giáp

Việc chẩn đoán bướu cổ thường khá đơn giản. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, có thể cần thực hiện thêm các xét nghiệm để xác định nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Bướu cổ có nguy hiểm không?

Bướu cổ có thể nguy hiểm hoặc không nguy hiểm tùy thuộc vào một số yếu tố, bao gồm:

Loại bướu cổ:

  • Bướu đơn thuần: Đây là loại phổ biến nhất và thường không nguy hiểm.
  • Bướu do cường giáp: Loại này có thể gây ra các triệu chứng như sút cân, tim đập nhanh, lo lắng, bồn chồn và mệt mỏi.
  • Bướu do ung thư tuyến giáp: Loại này là hiếm gặp nhất nhưng có thể nguy hiểm đến tính mạng.

Kích thước của bướu cổ:

  • Bướu nhỏ thường không nguy hiểm.
  • Bướ to có thể gây ra các triệu chứng như khó thở, khó nuốt và khàn giọng.

Tốc độ phát triển của bướu cổ:

  • Bướu phát triển chậm thường không nguy hiểm.
  • Bướu phát triển nhanh có thể nguy hiểm hơn.

Triệu chứng:

  • Bướu không có triệu chứng thường không nguy hiểm.
  • Bướu có triệu chứng có thể nguy hiểm hơn.

Nhìn chung, đa số các trường hợp bướu cổ đều lành tính và không nguy hiểm. Tuy nhiên, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.



Cách điều trị bướu cổ như thế nào?

Cách điều trị bướu cổ phụ thuộc vào một số yếu tố, bao gồm:

Loại bướu cổ:

  • Bướu đơn thuần: Thường không cần điều trị.
  • Bướu do cường giáp: Có thể được điều trị bằng thuốc, xạ trị hoặc phẫu thuật.
  • Bướu do ung thư tuyến giáp: Có thể được điều trị bằng phẫu thuật, xạ trị, hóa trị hoặc liệu pháp miễn dịch.

Kích thước của bướu cổ:

  • Bướu nhỏ thường không cần điều trị.
  • Bướu to có thể cần điều trị để giảm kích thước.

Tốc độ phát triển của bướu cổ:

  • Bướu phát triển chậm thường không cần điều trị.
  • Bướu phát triển nhanh có thể cần điều trị để kiểm soát sự phát triển.

Triệu chứng:

  • Bướu không có triệu chứng thường không cần điều trị.
  • Bướu có triệu chứng có thể cần điều trị để giảm triệu chứng.

Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến:

  • Bổ sung i-ốt: Đây là phương pháp điều trị hiệu quả cho bướu cổ do thiếu i-ốt. Bổ sung i-ốt có thể giúp tuyến giáp hoạt động bình thường và giảm kích thước.
  • Thuốc: Có nhiều loại thuốc khác nhau có thể được sử dụng để điều trị, bao gồm:
    • Thuốc ức chế hormone tuyến giáp: Dùng để điều trị bướu do cường giáp.
    • Thuốc thay thế hormone tuyến giáp: Dùng để điều trị bướu do suy giáp.
  • Xạ trị: Xạ trị có thể được sử dụng để điều trị bướu do cường giáp hoặc ung thư tuyến giáp. Xạ trị sử dụng tia năng lượng cao để phá hủy các tế bào tuyến giáp.
  • Phẫu thuật: Phẫu thuật có thể được sử dụng để điều trị bướu do cường giáp, ung thư tuyến giáp hoặc bướu to gây ra các triệu chứng. Phẫu thuật có thể cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ tuyến giáp.

Điều quan trọng là phải đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp. Bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp với tình trạng cụ thể của bạn.

Bướu cổ có thể tái phát không?

Bướu cổ có thể tái phát sau khi điều trị. Tuy nhiên, tỷ lệ tái phát phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:

Loại bướu cổ:

  • Bướu đơn thuần: Tái phát sau điều trị là hiếm gặp.
  • Bướu do cường giáp: Tái phát sau điều trị có thể xảy ra, đặc biệt là nếu không được điều trị đầy đủ.
  • Bướu do ung thư tuyến giáp: Tái phát sau điều trị có thể xảy ra, đặc biệt là nếu ung thư đã di căn.

Phương pháp điều trị:

  • Bổ sung i-ốt: Tái phát có thể xảy ra nếu bạn không tiếp tục bổ sung i-ốt sau khi điều trị.
  • Thuốc: Tái phát có thể xảy ra nếu bạn ngừng dùng thuốc hoặc không dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
  • Xạ trị: Tái phát có thể xảy ra nếu xạ trị không tiêu diệt hoàn toàn các tế bào tuyến giáp.
  • Phẫu thuật: Tái phát có thể xảy ra nếu không cắt bỏ hoàn toàn tuyến giáp hoặc nếu có tế bào tuyến giáp còn sót lại sau phẫu thuật.



Chế độ ăn uống nào tốt cho người bị bướu cổ?

Chế độ ăn uống tốt cho người bị bướu cổ cần đảm bảo:

  • Cung cấp đầy đủ i-ốt: I-ốt là nguyên liệu quan trọng để sản xuất hormone tuyến giáp.
  • Cung cấp đầy đủ dinh dưỡng: Chế độ ăn uống cần cung cấp đầy đủ các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể như protein, vitamin, khoáng chất,…
  • Hạn chế thực phẩm gây hại: Tránh ăn các thực phẩm có thể làm giảm hấp thu i-ốt hoặc ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp.

Dưới đây là một số thực phẩm tốt cho người bị bướu cổ:

Thực phẩm giàu i-ốt:

  • Hải sản: Tôm, cua, cá biển, sò, ốc,…
  • Muối i-ốt
  • Trứng
  • Sữa
  • Rau bina

Thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất:

  • Trái cây: Cam, bưởi, kiwi, dâu tây,…
  • Rau củ quả: Cà rốt, bông cải xanh, khoai lang,…
  • Ngũ cốc nguyên hạt

Thực phẩm có tác dụng chống oxy hóa:

  • Trà xanh
  • Dầu ô liu
  • Các loại hạt

Dưới đây là một số thực phẩm người bị bướu cổ nên hạn chế:

Thực phẩm chứa nhiều goitrogen:

  • Rau họ cải: Cải bắp, súp lơ, cải xoăn,…
  • Đậu nành
  • Hạt lanh
  • Hạt cải

Thực phẩm chế biến sẵn:

  • Đồ hộp
  • Xúc xích
  • Thịt nguội
  • Đồ ăn nhanh

Thực phẩm nhiều dầu mỡ:

  • Đồ chiên rán
  • Thức ăn nhanh

Lưu ý: Chế độ ăn uống chỉ là một phần trong điều trị. Cần tuân thủ theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ để có kết quả tốt nhất.

Bướu cổ là một căn bệnh phổ biến có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, nó hoàn toàn có thể được điều trị và kiểm soát hiệu quả. Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

 

 

⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm và tham gia các nền tảng để cập nhật và trao đổi thêm những thông tin – tình trạng sức khỏe cùng cộng đồng và bác sĩ chuyên khoa tại.

Bỏ phiếu