Hưng cảm là một trạng thái tâm trạng cao bất thường, dễ bị kích thích, có thể dẫn đến hành vi bốc đồng và nguy hiểm. Đây là một giai đoạn nghiêm trọng trong rối loạn lưỡng cực và cần được điều trị kịp thời để tránh những hậu quả tiêu cực.
Các phương pháp điều trị hưng cảm
Điều trị tâm lý
Điều trị tâm lý đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát các triệu chứng hưng cảm và ngăn ngừa tái phát. Dưới đây là một số phương pháp điều trị tâm lý hiệu quả:
Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT):
Phương pháp này giúp người bệnh nhận thức và thay đổi những suy nghĩ và hành vi tiêu cực góp phần vào hưng cảm. CBT tập trung vào việc:
- Nhận thức các triệu chứng và nguyên nhân của hưng cảm.
- Thay đổi các suy nghĩ tiêu cực và phi thực tế.
- Phát triển các kỹ năng đối phó hiệu quả với stress và căng thẳng.
- Học cách quản lý tài chính và các hoạt động nguy hiểm.
Liệu pháp tâm lý gia đình:
Phương pháp này giúp giải quyết các vấn đề trong gia đình ảnh hưởng đến bệnh nhân, chẳng hạn như:
- Mâu thuẫn gia đình.
- Thiếu giao tiếp.
- Kiểu nuôi dạy con cái không phù hợp.
Liệu pháp tâm lý gia đình giúp:
- Cải thiện giao tiếp và hỗ trợ từ gia đình.
- Giúp gia đình hiểu và hỗ trợ người bệnh tốt hơn.
- Giảm bớt gánh nặng cho người chăm sóc.
Liệu pháp tâm lý nhóm:
Phương pháp này giúp người bệnh chia sẻ kinh nghiệm và học hỏi từ những người khác đang trải qua hoặc đã trải qua hưng cảm.
Liệu pháp tâm lý nhóm giúp:
- Giảm bớt cảm giác cô đơn và bị kỳ thị.
- Tăng cường sự tự tin và lòng tự trọng.
- Phát triển các kỹ năng giao tiếp và xã hội.
- Học hỏi các cách đối phó hiệu quả với hưng cảm.
Điều trị hưng cảm bằng thuốc
Điều trị bằng thuốc là một phương pháp hiệu quả để kiểm soát các triệu chứng hưng cảm và ngăn ngừa tái phát. Các loại thuốc thường được sử dụng bao gồm:
Thuốc ổn định tâm trạng:
Đây là loại thuốc được sử dụng phổ biến nhất để điều trị hưng cảm. Thuốc ổn định tâm trạng giúp:
- Kiểm soát các triệu chứng hưng cảm và trầm cảm.
- Ngăn ngừa tái phát các giai đoạn hưng cảm và trầm cảm.
- Giảm nguy cơ tự tử.
Một số loại thuốc ổn định tâm trạng thường dùng bao gồm: lithium, valproate, carbamazepine, lamotrigine, topiramate.
Thuốc chống loạn thần:
Thuốc chống loạn thần được sử dụng để giảm các triệu chứng như ảo giác, hoang tưởng, rối loạn hành vi.
Một số loại thuốc chống loạn thần thường dùng bao gồm: olanzapine, quetiapine, aripiprazole, risperidone.
Thuốc chống trầm cảm
Thuốc chống trầm cảm có thể được sử dụng trong một số trường hợp cụ thể để giảm các triệu chứng trầm cảm. Cần lưu ý rằng thuốc chống trầm cảm có thể làm tăng nguy cơ hưng cảm ở một số người.
Một số loại thuốc chống trầm cảm thường dùng bao gồm: fluoxetine, citalopram, escitalopram, sertraline.
Lựa chọn phương pháp điều trị hưng cảm phù hợp
Lựa chọn phương pháp điều trị hưng cảm phù hợp là một bước quan trọng để kiểm soát các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh. Việc lựa chọn này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:
- Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng: Các trường hợp hưng cảm nhẹ có thể được điều trị bằng liệu pháp tâm lý hoặc kết hợp với thuốc. Các trường hợp hưng cảm nặng hơn có thể cần điều trị bằng thuốc kết hợp với liệu pháp tâm lý.
- Tình trạng sức khỏe tổng thể: Cần xem xét các bệnh lý khác mà người bệnh đang mắc phải để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Một số loại thuốc có thể tương tác với nhau hoặc có tác dụng phụ nguy hiểm đối với người có bệnh lý nền.
- Sở thích cá nhân: Người bệnh có thể lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp với sở thích và mong muốn của bản thân. Ví dụ, một số người thích liệu pháp tâm lý hơn vì họ muốn tìm hiểu sâu hơn về nguyên nhân và cách kiểm soát các triệu chứng của mình.
Lời khuyên cho người bị hưng cảm
Hưng cảm là một trạng thái tâm lý nghiêm trọng, nhưng hoàn toàn có thể điều trị được. Để kiểm soát các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống, người bệnh cần lưu ý những điều sau:
Tuân thủ theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ:
- Uống thuốc đúng theo chỉ định của bác sĩ, không tự ý ngưng hoặc thay đổi liều lượng.
- Tham gia các buổi tư vấn và liệu pháp tâm lý theo lịch hẹn.
- Báo cáo cho bác sĩ biết các tác dụng phụ của thuốc hoặc bất kỳ thay đổi nào trong tình trạng của bạn.
- Tham gia các hoạt động thể chất thường xuyên:
- Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, hầu hết các ngày trong tuần.
- Lựa chọn các hoạt động thể chất phù hợp với sở thích và khả năng của bạn, như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, yoga, v.v.
- Hoạt động thể chất giúp giải phóng năng lượng dư thừa, cải thiện tâm trạng và giảm stress.
Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng:
- Ăn nhiều trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc.
- Hạn chế thức ăn nhanh, đồ ngọt, thức uống có cồn và chất kích thích.
- Chế độ ăn uống lành mạnh giúp cung cấp năng lượng cho cơ thể và cải thiện sức khỏe tinh thần.
Ngủ đủ giấc:
- Ngủ ít nhất 7-8 tiếng mỗi đêm.
- Giữ cho thói quen ngủ nghỉ đều đặn, tránh thức khuya và dậy sớm đột ngột.
- Ngủ đủ giấc giúp cơ thể phục hồi và cải thiện tâm trạng.
Tránh sử dụng chất kích thích:
- Rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích khác có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng hưng cảm.
- Tránh sử dụng các chất này để kiểm soát tâm trạng.
Chia sẻ cảm xúc với người thân và bạn bè:
- Chia sẻ cảm xúc và suy nghĩ của bạn với những người bạn tin tưởng.
- Tham gia các nhóm hỗ trợ dành cho người bị hưng cảm.
- Sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và cộng đồng có thể giúp bạn vượt qua giai đoạn khó khăn này.
Hưng cảm là một căn bệnh có thể điều trị được. Với sự hỗ trợ của bác sĩ tâm thần, gia đình và bạn bè, người bệnh có thể kiểm soát các triệu chứng và sống một cuộc sống bình thường. Với sự nỗ lực của bản thân và sự hỗ trợ từ những người xung quanh, người bệnh hoàn toàn có thể chiến thắng và sống một cuộc sống hạnh phúc.
Lưu ý: Bài viết này chỉ cung cấp thông tin tham khảo, không thể thay thế cho chẩn đoán và điều trị của bác sĩ. Nếu bạn nghi ngờ bản thân hoặc người thân có các triệu chứng hưng cảm, hãy đến gặp bác sĩ tâm thần để được tư vấn và điều trị kịp thời.
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm và tham gia các nền tảng để cập nhật và trao đổi thêm những thông tin – tình trạng sức khỏe cùng cộng đồng và bác sĩ chuyên khoa tại.
- Youtube: Youtube.com/@suckhoeyte
- Facebook Page: Fb.com/suckhoeyte.com.vn/
- Facebook Group: Fb.com/536288528581514
- Tiktok: Tiktok.com/@suckhoeyte