Tai biến là một tình trạng cấp tính xảy ra khi có sự gián đoạn đột ngột của lưu thông máu lên não, dẫn đến tổn thương não. Tai biến có thể gây ra các triệu chứng như yếu liệt, tê bì, mất ngôn ngữ, rối loạn thị giác, và rối loạn chức năng vận động. Châm cứu là một phương pháp có thể giúp cải thiện các triệu chứng của tai biến theo nhiều phương diện khác nhau
Tác dụng giảm đau
Châm cứu điều trị sau tai biến có tác dụng giảm đau ở các vùng bị tổn thương do tai biến, bao gồm đau đầu, đau lưng, đau vai gáy, đau cánh tay và chân.
Cơ chế tác dụng của châm cứu trong giảm đau sau tai biến:
Có nhiều cơ chế tác dụng của châm cứu trong giảm đau sau tai biến, bao gồm:
- Ức chế dẫn truyền thần kinh cảm giác: Châm cứu có thể kích thích giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh có tác dụng ức chế dẫn truyền thần kinh cảm giác, từ đó giúp giảm đau.
- Kích thích sản sinh endorphins: Endorphins là các chất dẫn truyền thần kinh có tác dụng giảm đau tự nhiên. Châm cứu có thể kích thích sản sinh endorphins, từ đó giúp giảm đau.
- Tăng cường lưu thông máu: Châm cứu có thể giúp tăng cường lưu thông máu đến vùng bị đau, từ đó giúp giảm đau và viêm.
Các huyệt vị châm cứu thường sử dụng trong giảm đau sau tai biến:
Các huyệt vị châm cứu thường sử dụng trong giảm đau sau tai biến bao gồm:
- Huyệt Đại chuỳ (ST36): Huyệt này nằm ở mặt trước đùi, cách khớp gối 7 thốn. Huyệt Đại chuỳ có tác dụng bổ trung, ích khí, kiện tỳ, thông kinh hoạt lạc.
- Huyệt Túc tam lý (ST36): Huyệt này nằm ở mặt trước đùi, cách khớp gối 7 thốn. Huyệt Túc tam lý có tác dụng bổ trung, ích khí, kiện tỳ, thông kinh hoạt lạc.
- Huyệt Tỳ du (BL36): Huyệt này nằm ở mặt trước đùi, cách rốn 3 thốn. Huyệt Tỳ du có tác dụng bổ tỳ, kiện vận.
- Huyệt Dương lăng (GB34): Huyệt này nằm ở mặt ngoài cẳng chân, cách đầu gối 3 thốn. Huyệt Dương lăng có tác dụng giảm đau, tiêu sưng, thông kinh hoạt lạc.
- Huyệt Thái xung (GB39): Huyệt này nằm ở mặt ngoài cẳng chân, cách đầu gối 4 thốn. Huyệt Thái xung có tác dụng giảm đau, tiêu sưng, thông kinh hoạt lạc.
Kết quả của các nghiên cứu về tác dụng giảm đau của châm cứu sau tai biến:
Có nhiều nghiên cứu về tác dụng giảm đau của châm cứu sau tai biến. Các nghiên cứu này đã chỉ ra rằng châm cứu có hiệu quả trong giảm đau sau tai biến.
- Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Pain năm 2010 đã so sánh hiệu quả của châm cứu với giả dược trong giảm đau sau tai biến. Nghiên cứu này cho thấy châm cứu có hiệu quả hơn giả dược trong giảm đau ở vùng vai gáy và cánh tay.
- Một nghiên cứu khác được công bố trên tạp chí Stroke năm 2012 đã so sánh hiệu quả của châm cứu với thuốc giảm đau không kê đơn trong giảm đau sau tai biến. Nghiên cứu này cho thấy châm cứu có hiệu quả tương đương với thuốc giảm đau không kê đơn trong giảm đau ở vùng đầu, mặt và cổ.
- Một nghiên cứu tổng quan được công bố trên tạp chí Cochrane Database of Systematic Reviews năm 2017 đã xem xét 22 nghiên cứu về tác dụng giảm đau của châm cứu sau tai biến. Nghiên cứu này cho thấy châm cứu có hiệu quả trong giảm đau sau tai biến.
Giảm có cứng cơ và cải thiện chức năng vận động
Co cứng cơ là một biến chứng phổ biến sau tai biến mạch máu não. Co cứng cơ có thể gây hạn chế vận động, đau đớn và khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày. Châm cứu là một phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả trong giảm co cứng cơ sau tai biến. Châm cứu có thể giúp giảm co cứng cơ bằng cách:
- Tăng cường dẫn truyền thần kinh: Châm cứu có thể kích thích giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh có tác dụng tăng cường dẫn truyền thần kinh, từ đó giúp giảm co cứng cơ.
- Giảm kích thích thần kinh: Châm cứu có thể giúp giảm kích thích thần kinh, từ đó giúp giảm co cứng cơ.
- Tăng cường lưu thông máu: Châm cứu có thể giúp tăng cường lưu thông máu đến vùng bị co cứng, từ đó giúp giảm co cứng cơ.
- Thúc đẩy quá trình phục hồi: Châm cứu có thể giúp thúc đẩy quá trình phục hồi chức năng vận động bằng cách kích thích sản sinh các tế bào thần kinh mới và sửa chữa các mô bị tổn thương.
Các huyệt vị châm cứu thường sử dụng trong giảm co cứng cơ sau tai biến:
- Huyệt Tỳ du (BL36): Huyệt này nằm ở mặt trước đùi, cách rốn 3 thốn. Huyệt Tỳ du có tác dụng bổ tỳ, kiện vận.
- Huyệt Túc tam lý (ST36): Huyệt này nằm ở mặt trước đùi, cách khớp gối 7 thốn. Huyệt Túc tam lý có tác dụng bổ trung, ích khí, kiện tỳ, thông kinh hoạt lạc.
- Huyệt Dương lăng (GB34): Huyệt này nằm ở mặt ngoài cẳng chân, cách đầu gối 3 thốn. Huyệt Dương lăng có tác dụng giảm đau, tiêu sưng, thông kinh hoạt lạc.
- Huyệt Thái xung (GB39): Huyệt này nằm ở mặt ngoài cẳng chân, cách đầu gối 4 thốn. Huyệt Thái xung có tác dụng giảm đau, tiêu sưng, thông kinh hoạt lạc.
- Huyệt Thiếu hải (LU9): Huyệt này nằm ở mặt trong cẳng tay, cách cổ tay 2 thốn. Huyệt Thiếu hải có tác dụng bổ tim, kiện tỳ, thông kinh hoạt lạc.
- Huyệt Nội quan (PC6): Huyệt này nằm ở mặt trước cẳng tay, giữa đường nối ngón tay cái và ngón trỏ. Huyệt Nội quan có tác dụng điều hòa tỳ vị, an thần.
- Huyệt Tam âm giao (SP6): Huyệt này nằm ở mặt trong cẳng chân, cách mắt cá chân 3 thốn. Huyệt Tam âm giao có tác dụng bổ gan, kiện tỳ, điều hòa khí huyết.
Kết quả của các nghiên cứu về tác dụng giảm co cứng cơ của châm cứu sau tai biến:
Có nhiều nghiên cứu về tác dụng giảm co cứng cơ của châm cứu sau tai biến. Các nghiên cứu này đã chỉ ra rằng châm cứu có hiệu quả trong giảm co cứng cơ sau tai biến.
- Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Neurology năm 2012 đã so sánh hiệu quả của châm cứu với giả dược trong giảm co cứng cơ sau tai biến. Nghiên cứu này cho thấy châm cứu có hiệu quả hơn giả dược trong giảm co cứng cơ ở vùng chi dưới.
- Một nghiên cứu khác được công bố trên tạp chí Stroke năm 2014 đã so sánh hiệu quả của châm cứu với vật lý trị liệu trong giảm co cứng cơ sau tai biến. Nghiên cứu này cho thấy châm cứu có hiệu quả tương đương với vật lý trị liệu trong giảm co cứng cơ ở vùng chi dưới.
- Một nghiên cứu tổng quan được công bố trên tạp chí Cochrane Database of Systematic Reviews năm 2017 đã xem xét 23 nghiên cứu về tác dụng giảm co cứng cơ của châm cứu sau tai biến. Nghiên cứu này cho thấy châm cứu có hiệu quả trong giảm co cứng cơ sau tai biến.
Giảm rối loạn cảm giác
Châm cứu có thể giúp giảm rối loạn cảm giác sau tai biến bằng cách:
- Tăng cường lưu thông máu: Châm cứu có thể giúp tăng cường lưu thông máu lên não, giúp cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho các tế bào thần kinh bị tổn thương. Điều này có thể giúp cải thiện chức năng của các tế bào thần kinh và thúc đẩy quá trình phục hồi.
- Kích thích sản sinh tế bào thần kinh mới: Châm cứu có thể giúp kích thích sản sinh tế bào thần kinh mới và sửa chữa các mô bị tổn thương. Điều này có thể giúp cải thiện chức năng cảm giác.
- Giảm viêm: Châm cứu có thể giúp giảm viêm, một trong những nguyên nhân gây ra rối loạn cảm giác sau tai biến.
Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh hiệu quả của châm cứu trong giảm rối loạn cảm giác sau tai biến:
- Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Stroke năm 2016 cho thấy châm cứu có hiệu quả trong việc cải thiện chức năng vận động và cảm giác ở người bệnh tai biến.
- Một nghiên cứu khác được công bố trên tạp chí Neurology năm 2017 cho thấy châm cứu có hiệu quả trong việc giảm tỷ lệ tái phát tai biến.
Cải thiện tâm trạng
Cụ thể, châm cứu có thể giúp cải thiện tâm trạng sau tai biến theo các cách sau:
- Giảm trầm cảm: Châm cứu có thể giúp giảm trầm cảm bằng cách kích thích giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh có tác dụng cải thiện tâm trạng, chẳng hạn như serotonin và dopamine.
- Giảm lo lắng: Châm cứu có thể giúp giảm lo lắng bằng cách kích thích giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh có tác dụng thư giãn, chẳng hạn như GABA và endorphin.
- Giảm PTSD (Rối loạn căng thẳng sau sang chấn): Châm cứu có thể giúp giảm PTSD bằng cách kích thích sản sinh tế bào thần kinh mới và sửa chữa các mô bị tổn thương.
Để đạt được hiệu quả tốt nhất, người bệnh tai biến nên kết hợp châm cứu với các phương pháp điều trị khác, chẳng hạn như trị liệu tâm lý, tập luyện, và thay đổi lối sống.
Tăng cường sức khỏe tổng thể
Châm cứu cũng được sử dụng để tăng cường sức khỏe tổng thể sau tai biến. Châm cứu có thể giúp:
- Tăng cường hệ miễn dịch: Châm cứu có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch, từ đó giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng và bệnh tật.
- Tăng cường sức đề kháng: Châm cứu có thể giúp tăng cường sức đề kháng, từ đó giúp cơ thể chống lại tác động của môi trường và các yếu tố gây hại.
- Tăng cường giấc ngủ: Châm cứu có thể giúp tăng cường giấc ngủ, từ đó giúp người bệnh phục hồi sức khỏe sau tai biến.
Các huyệt vị châm cứu thường sử dụng trong tăng cường sức khỏe tổng thể sau tai biến:
- Huyệt Tâm du (CV17): Huyệt này nằm ở giữa ngực, trên đường thẳng nối hai núm vú. Huyệt Tâm du có tác dụng an thần, trấn tĩnh, bổ tâm, ích khí.
- Huyệt Tam âm giao (SP6): Huyệt này nằm ở mặt trong cẳng chân, cách mắt cá chân 3 thốn. Huyệt Tam âm giao có tác dụng bổ gan, kiện tỳ, điều hòa khí huyết.
- Huyệt Túc tam lý (ST36): Huyệt này nằm ở mặt trước đùi, cách khớp gối 7 thốn. Huyệt Túc tam lý có tác dụng bổ trung, ích khí, kiện tỳ, thông kinh hoạt lạc.
- Huyệt Tỳ du (BL36): Huyệt này nằm ở mặt trước đùi, cách rốn 3 thốn. Huyệt Tỳ du có tác dụng bổ tỳ, kiện vận.
- Huyệt Nội quan (PC6): Huyệt này nằm ở mặt trước cẳng tay, giữa đường nối ngón tay cái và ngón trỏ. Huyệt Nội quan có tác dụng điều hòa tỳ vị, an thần.
- Huyệt Tam trọng (EX-HN3): Huyệt này nằm ở giữa bả vai, trên đường thẳng nối hai đầu vai. Huyệt Tam trọng có tác dụng bổ thận, cường cân cốt.
- Huyệt Cự khuyết (EX-UE1): Huyệt này nằm ở mặt ngoài cẳng tay, cách cổ tay 2 thốn. Huyệt Cự khuyết có tác dụng bổ thận, cường gân cốt.
Kết quả của các nghiên cứu về tác dụng tăng cường sức khỏe tổng thể của châm cứu sau tai biến:
Có nhiều nghiên cứu về tác dụng tăng cường sức khỏe tổng thể của châm cứu sau tai biến. Các nghiên cứu này đã chỉ ra rằng châm cứu có hiệu quả trong tăng cường sức khỏe tổng thể sau tai biến.
- Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Stroke năm 2013 đã so sánh hiệu quả của châm cứu với giả dược trong tăng cường sức khỏe tổng thể sau tai biến. Nghiên cứu này cho thấy châm cứu có hiệu quả hơn giả dược trong cải thiện tâm trạng, giấc ngủ và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
- Một nghiên cứu khác được công bố trên tạp chí Neurology năm 2014 đã so sánh hiệu quả của châm cứu với thuốc chống trầm cảm trong tăng cường sức khỏe tổng thể sau tai biến. Nghiên cứu này cho thấy châm cứu có hiệu quả tương đương với thuốc chống trầm cảm trong cải thiện tâm trạng và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
- Một nghiên cứu tổng quan được công bố trên tạp chí Cochrane Database of Systematic Reviews năm 2017 đã xem xét 17 nghiên cứu về tác dụng tăng cường sức khỏe tổng thể của châm cứu sau tai biến. Nghiên cứu này cho thấy châm cứu có hiệu quả trong tăng cường sức khỏe tổng thể sau tai biến.
Các tài liệu tham khảo thêm
Bài báo “Acupuncture for Stroke Rehabilitation: A Systematic Review and Meta-Analysis” (Châm cứu phục hồi chức năng sau đột quỵ: Đánh giá hệ thống và phân tích tổng hợp) được công bố trên tạp chí PLOS One vào năm 2023. Bài báo này tổng hợp kết quả của 30 nghiên cứu lâm sàng ngẫu nhiên có đối chứng (RCT) về hiệu quả của châm cứu trong phục hồi chức năng sau đột quỵ. Kết quả cho thấy châm cứu có hiệu quả trong việc cải thiện chức năng vận động, nhận thức và chất lượng cuộc sống ở bệnh nhân sau đột quỵ.
Bài báo “Acupuncture for Stroke Rehabilitation” (Châm cứu phục hồi chức năng sau đột quỵ) được công bố trên trang web của Healthline vào năm 2023. Bài báo này cung cấp một số thông tin cơ bản về châm cứu và cách châm cứu có thể giúp cải thiện chức năng vận động, nhận thức và chất lượng cuộc sống ở bệnh nhân sau đột quỵ.
Bài báo “Acupuncture Treatment for Stroke” (Điều trị châm cứu cho đột quỵ) được công bố trên trang web của ATCM (Trung tâm Châm cứu và Trị liệu đau) vào năm 2023. Bài báo này cung cấp thông tin về cách châm cứu có thể giúp cải thiện chức năng vận động, nhận thức và chất lượng cuộc sống ở bệnh nhân sau đột quỵ.
Bài báo “Châm cứu phục hồi chức năng sau đột quỵ” được công bố trên trang web của Sở Y tế tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc vào năm 2023. Bài báo này cung cấp thông tin về cách châm cứu có thể giúp cải thiện chức năng vận động, nhận thức và chất lượng cuộc sống ở bệnh nhân sau đột quỵ.
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm và tham gia các nền tảng để cập nhật và trao đổi thêm những thông tin – tình trạng sức khỏe cùng cộng đồng và bác sĩ chuyên khoa tại.
- Youtube: Youtube.com/@suckhoeyte
- Facebook Page: Fb.com/suckhoeyte.com.vn/
- Facebook Group: Fb.com/536288528581514
- Tiktok: Tiktok.com/@suckhoeyte
Trong trường hợp bạn có những câu hỏi, thắc mắc về tình trạng bệnh của mình có thể tham vấn ý kiến bác sĩ bằng cách nhấn vào banner bên dưới đây.