Đau cổ chân là một tình trạng nhiều người gặp phải, thường miêu tả là cảm giác đau, khó chịu hoặc căng thẳng tại khu vực gần cổ chân. Tình trạng này có thể xuất hiện ở một hoặc cả hai cổ chân và có thể là kết quả của nhiều nguyên nhân khác nhau. Bài viết sau đây sẽ giới thiệu các nguyên nhân gây đau cổ chân, cách chăm sóc và các phương án điều trị.
Cổ chân gồm những bộ phận nào?
Cổ chân là khu vực nối giữa chân và bàn chân, bao gồm các xương, khớp, dây chằng, cơ và dây thần kinh. Cổ chân có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ trọng lượng cơ thể, giúp đi lại, chạy nhảy và các hoạt động khác của chân.
Xương
Cổ chân được tạo thành từ ba xương chính là xương chày, xương mác và xương sên.
- Xương chày là xương chính của cẳng chân, nằm ở giữa và kéo dài từ đầu gối xuống mắt cá chân trong.
- Xương mác là xương nằm bên cạnh xương chày, kéo dài từ đầu gối xuống mắt cá chân ngoài.
- Xương sên là xương nhỏ nằm giữa xương chày và xương mác.
Khớp
Cổ chân có hai khớp chính là khớp cổ chân và khớp bất động sợi.
- Khớp cổ chân là khớp bản lề, cho phép cổ chân di chuyển lên xuống. Khớp này được tạo thành bởi mặt khớp của xương chày và xương mác với mặt khớp của xương sên.
- Khớp bất động sợi là khớp nối giữa xương chày và xương sên. Khớp này giúp giữ cho xương sên ở đúng vị trí.
Dây chằng
Cổ chân có nhiều dây chằng giúp cố định các xương và khớp ở vị trí của chúng. Các dây chằng quan trọng nhất ở cổ chân bao gồm:
- Dây chằng chày-sên trước
- Dây chằng chày-sên sau
- Dây chằng mác-sên
Cơ
Cổ chân có nhiều cơ giúp vận động các khớp ở cổ chân. Các cơ quan trọng nhất ở cổ chân bao gồm:
- Cơ gấp lòng bàn chân
- Cơ duỗi lòng bàn chân
- Cơ xoay chân
Dây thần kinh
Cổ chân được cung cấp bởi nhiều dây thần kinh, bao gồm:
- Dây thần kinh chày sau
- Dây thần kinh chày trước
- Dây thần kinh mác sâu
Chức năng
Cổ chân có chức năng chính là hỗ trợ trọng lượng cơ thể, giúp đi lại, chạy nhảy và các hoạt động khác của chân. Cổ chân cũng giúp ổn định bàn chân và ngăn ngừa chấn thương.
Những nguyên nhân phổ biến nhất của đau cổ chân là gì?
Đau ở cổ chân do một số chấn thương và tình trạng. Một số chấn thương phổ biến nhất gây đau cổ chân bao gồm:
- Viêm bao hoạt dịch: Các túi dịch trong khớp bị viêm nhiễm hoặc kích thích có thể gây đau và sưng và hạn chế chức năng vận động ở khu vực cổ chân
- Gãy xương: Tai nạn hoặc chấn thương khiến xương bị gãy. Gãy xương cổ chân có nhiều mức độ từ nhẹ đến nặng và có thể ảnh hưởng đến xương ở bất kỳ phần nào của khớp cổ chân. Gãy cổ chân gây sưng và đau cổ chân.
- Bong gân: Chấn thương bong gân xảy ra khi một cơ hoặc dây chằng bị căng quá mức hoặc bị rách. Điều này có thể gây đau, sưng, và khó di chuyển. Bong gân cổ chân thường xảy ra khi bàn chân bị trượt, quẹo hoặc tạo lực đột ngột lên khu vực cổ chân.
- Viêm gân: Viêm gân Achilles là tình trạng viêm nhiễm hoặc viêm nhiễm khuẩn của gân Achilles ở phía sau gót chân. Khi này cần phẫu thuật sửa chữa.
Nhiều bệnh, rối loạn và tình trạng cũng dẫn đến đau cổ chân. Bao gồm các:
- Nhiễm trùng: Một số loại nhiễm trùng, bao gồm cả viêm mô tế bào, gây sưng và đau khớp cổ chân.
- Viêm khớp: Các bệnh viêm khớp như viêm khớp dạng thấp (rheumatoid arthritis), viêm khớp thiếu niên (juvenile arthritis), và viêm khớp tự phát thiếu niên (juvenile idiopathic arthritis) có thể gây đau, sưng và hạn chế chuyển động cổ chân.
- Bệnh gút: Gút là một bệnh do tăng cao acid uric trong máu, gây hình thành các tinh thể urate trong khớp. Đau gút thường ảnh hưởng đến cổ chân, đặc biệt là khớp ngón chân cái, và có thể gây đau, sưng và viêm.
- Tăng huyết áp: Áp lực máu cao có thể gây tổn thương và viêm tại các mạch máu trong cổ chân, dẫn đến đau và sưng.
- Đau thần kinh tọa: Đau thần kinh tọa xảy ra khi thần kinh tọa, một thần kinh dài chạy từ hông xuống chân, bị chèn ép hoặc kích thích. Đau có thể lan từ hông xuống cổ chân và gây ra cảm giác đau, điểm tê và giảm sức mạnh.
- Tổn thương dây chằng: Các tổn thương dây chằng, chằng cổ chân hay chằng Achilles có thể xảy ra từ căng thẳng quá mức, chấn thương hoặc bong gân. Điều này có thể gây đau, sưng và hạn chế chuyển động cổ chân.
- Bàn chân bẹt: Chân quá thấp (hoặc không có vòm) gây đau và sưng ở cổ chân và bàn chân. Đôi khi, vòm chân của trẻ em không phát triển bình thường khi chúng lớn lên, dẫn đến tình trạng này.
Đau cổ chân làm thế nào cho khỏi?
Hầu hết các cơn đau cổ chân sẽ thuyên giảm khi nghỉ ngơi, chườm đá và dùng thuốc giảm đau không kê đơn. Bác sĩ sẽ đề xuất phương pháp RICE (nghỉ ngơi, chườm đá, băng ép và nâng cao). Nếu cơn đau dữ dội hoặc cổ chân vẫn còn đau sau vài ngày chăm sóc tại nhà, hãy đến gặp bác sĩ. Các phương pháp điều trị đau cổ chân tại nhà phổ biến nhất là:
- Nghỉ ngơi: Nếu bị chấn thương như bong gân, nên nghỉ chân một thời gian. Việc sử dụng nạng hoặc các dụng cụ hỗ trợ đi lại mà không gây áp lực lên cổ chân.
- Chườm đá: Để giảm sưng, hãy chườm đá hoặc chườm lạnh lên vùng đó trong vòng 15 đến 20 phút sau vài giờ.
- Băng ép: Hãy hỏi bác sĩ về việc quấn băng thun quanh cổ chân của bạn để giảm viêm. Tuy nhiên, cần chú ý không quấn quá chặt.
- Nâng cao: Kê cổ chân cao hơn tim của bạn để giảm sưng. Bạn cũng cố gắng kê cao chân khi ngủ vào ban đêm.
- Thuốc giảm đau không kê đơn: Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) giảm đau và giảm sưng. Tuy nhiên, cần trao đổi với bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào.
- Giày hỗ trợ: Đảm bảo rằng giày của bạn hỗ trợ đầy đủ cho bàn chân và cổ chân của bạn. Tránh dép xỏ ngón, xăng đan và giày quá lỏng. Điều đặc biệt quan trọng là phải mang giày phù hợp khi chơi thể thao. Các hoạt động như bóng rổ và bóng chuyền dẫn đến chấn thương cổ chân, đặc biệt là nếu không có giày dép phù hợp.
Bị đau cổ chân khi nào cần đi khám bác sĩ?
Đau cổ chân có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Dưới đây là một số tình huống khi bạn cần đi khám bác sĩ:
- Đau cổ chân kéo dài và không giảm đi sau vài ngày: Nếu đau cổ chân kéo dài và không giảm đi sau vài ngày nghỉ ngơi và tự chăm sóc, nên tìm kiếm sự tư vấn y tế. Đau cổ chân kéo dài có thể là dấu hiệu của một vấn đề nghiêm trọng và cần được đánh giá và điều trị bởi chuyên gia y tế.
- Đau cổ chân sau chấn thương: Nếu đau cổ chân sau một chấn thương, như bị trượt, té ngã hoặc va chạm mạnh. Trường hợp này có thể xảy ra chấn thương nội tại như gãy xương, bong gân nghiêm trọng hoặc tổn thương khớp.
- Đau cổ chân cấp tính và đau nhiều: Nếu bạn gặp phải đau cổ chân cấp tính và cảm giác đau nhiều, đặc biệt là nếu đau đi kèm với sưng, đỏ hoặc biến dạng, bạn nên tìm sự khám bác sĩ ngay lập tức. Đây có thể là dấu hiệu của một chấn thương nghiêm trọng hoặc cấp cứu.
- Đau cổ chân lan tỏa và ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày: Nếu đau cổ chân lan rộng, ảnh hưởng đến khả năng di chuyển, thực hiện các hoạt động hàng ngày hoặc làm việc. Đau cổ chân lan tỏa có thể là dấu hiệu của một vấn đề cơ bản nghiêm trọng hoặc tổn thương thần kinh.
- Đau cổ chân tái diễn hoặc kéo dài: Nếu bạn đã gặp đau cổ chân tái diễn hoặc kéo dài trong một khoảng thời gian dài. Đau cổ chân kéo dài có thể là dấu hiệu của một tình trạng mạn tính hoặc cần điều trị bổ sung.
Làm gì để ngăn ngừa đau cổ chân?
Để ngăn ngừa đau cổ chân, bạn có thể thực hiện các biện pháp và thói quen sau:
- Duy trì một lối sống hoạt động và vận động: Thực hiện các bài tập tăng cường cơ và tăng sự linh hoạt cổ chân, bao gồm các bài tập chân, kéo căng và tập thể dục định kỳ. Điều này giúp củng cố cơ bắp, tăng cường sự linh hoạt và giảm nguy cơ chấn thương.
- Điều chỉnh hoạt động thể thao: Khi tham gia vào các hoạt động thể thao hoặc tập luyện, hãy chú ý đến kỹ thuật và quy tắc an toàn. Đảm bảo sử dụng giày phù hợp, tập trung vào sự nâng cao dần độ khó và thực hiện sự khởi động và làm dịu thích hợp trước và sau khi tập luyện.
- Đảm bảo giày phù hợp: Mặc giày phù hợp với hoạt động và cung cấp đủ hỗ trợ và đệm cho cổ chân. Chọn giày có kích thước phù hợp, hỗ trợ cổ chân và đáp ứng nhu cầu cụ thể của bạn.
- Kiểm soát cân nặng: Giữ cân nặng ở mức lành mạnh và trong khoảng BMI (Chỉ số Khối cơ thể) làm giảm áp lực và căng thẳng lên cổ chân. Điều này có thể giảm nguy cơ đau cổ chân và các vấn đề khớp.
- Điều chỉnh tư thế làm việc: Nếu bạn phải ngồi hoặc đứng trong thời gian dài, hãy đảm bảo tư thế đúng và thường xuyên thay đổi tư thế. Hãy sử dụng ghế hoặc bàn chân hỗ trợ để giảm căng thẳng và áp lực lên cổ chân.
- Tập thể dục: Tập thể dục và vận động đều đặn để cải thiện sức khỏe tổng thể và tuần hoàn máu, giảm nguy cơ các vấn đề khớp và cân nặng quá tải lên cổ chân.
- Chú ý an toàn và bảo vệ: Khi tham gia vào các hoạt động như thể thao, xây dựng hoặc làm việc trong môi trường nguy hiểm, hãy đảm bảo đeo đủ các thiết bị bảo hộ và tuân thủ quy tắc an toàn.
- Kiểm tra và chăm sóc chân định kỳ: Kiểm tra cổ chân, móng chân và da chân để phát hiện sớm bất kỳ dấu hiệu về vấn đề sức khỏe. Bảo vệ da chân và giữ cho chân luôn khô ráo, sạch sẽ và thoáng khí.
- Nghỉ ngơi: Đảm bảo rằng bạn có đủ giấc ngủ và thời gian để nghỉ ngơi, để cơ bắp và mô mềm có thời gian hồi phục và tái tạo.
- Điều trị sớm: Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng đau cổ chân hoặc vấn đề liên quan, hãy tìm kiếm sự tư vấn y tế và điều trị sớm để ngăn ngừa các vấn đề tiềm ẩn
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm và tham gia các nền tảng để cập nhật và trao đổi thêm những thông tin – tình trạng sức khỏe cùng cộng đồng và bác sĩ chuyên khoa tại.
- Youtube: Youtube.com/@suckhoeyte
- Facebook Page: Fb.com/suckhoeyte.com.vn/
- Facebook Group: Fb.com/536288528581514
- Tiktok: Tiktok.com/@suckhoeyte
Trong trường hợp bạn có những câu hỏi, thắc mắc về tình trạng bệnh của mình có thể tham vấn ý kiến bác sĩ bằng cách nhấn vào banner bên dưới đây.
