Đau lưng: Nguyên nhân, điều trị và các biện pháp phòng ngừa

Đau lưng là gì?

Đau lưng không phải là một chẩn đoán bệnh cụ thể mà là một triệu chứng của một số loại vấn đề y tế khác nhau. Tình trạng này thường là do bất thường ở một hoặc nhiều bộ phận của lưng chẳng hạn như: Dây chằng và cơ, đốt sống, đĩa đệm, dây thần kinh… hoặc do vấn đề với các cơ quan lân cận, chẳng hạn như thận. Việc điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản. Nội dung sau đây sẽ giới thiệu các nguyên nhân gây đau lưng thường gặp, biện pháp điều trị và cách phòng ngừa đau lưng.

Các nguyên nhân gây đau lưng

Đau lưng là một vấn đề phổ biến và có thể được gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là một số nguyên nhân gây đau lưng thường gặp:

  • Căng cơ: Hoạt động vận động mạnh, mang vác vật nặng hoặc làm việc trong tư thế không đúng có thể gây căng cơ gây đau lưng.
  • Bệnh thoái hóa đốt sống: Quá trình thoái hóa tự nhiên của cột sống khiến các đốt sống và đĩa đệm mất đi tính linh hoạt và suy yếu, gây ra đau lưng.
  • Chấn thương và tai nạn: Các chấn thương và tai nạn, chẳng hạn như va đập, trượt ngã hoặc tai nạn xe cộ, có thể gây đau lưng.
  • Bệnh đĩa đệm: Bệnh đĩa đệm, bao gồm thoái hóa đĩa đệm, trượt đĩa đệm có thể gây ra đau lưng.
  • Viêm xương khớp: Các bệnh viêm xương khớp như viêm khớp dạng thấp (rheumatoid arthritis) và viêm cột sống dính khớp (ankylosing spondylitis) có thể gây đau lưng.
  • Các vấn đề khác: Một số vấn đề như cơ bắp yếu, vẹo cột sống (Scoliosis), và đau cơ xơ hóa (fibromyalgia) cũng có thể gây đau lưng.
  • Stress và tâm lý: Tình trạng stress, căng thẳng và tâm lý có thể góp phần vào việc xuất hiện đau lưng.

Ngoài ra, còn có nhiều nguyên nhân khác như viêm thần kinh, nhiễm trùng, bệnh lý nội tiết, và sự suy yếu của cơ xương. Việc chẩn đoán đúng nguyên nhân của đau lưng yêu cầu khám và đánh giá bởi một bác sĩ chuyên khoa để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Đau lưng

Các triệu chứng thường xuất hiện kèm theo đau lưng

Đau lưng có thể đi kèm với một số triệu chứng khác, tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra đau lưng cụ thể. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp có thể đi kèm với đau lưng:

  • Giảm linh hoạt: Cảm giác cứng cổ, khó di chuyển hoặc mất linh hoạt trong vùng lưng và cột sống.
  • Đau lan tỏa: Đau có thể lan ra từ lưng xuống hông, đùi, chân hoặc vai, cánh tay và ngón tay. Đau lan ra này có thể là do tác động lên dây thần kinh hoặc cơ bắp gần khu vực lưng.
  • Tê bì và mất cảm giác: Cảm giác tê bì, lạnh hoặc cảm giác châm chích trong vùng lưng hoặc các khu vực khác mà dây thần kinh đi qua. Mất hoặc giảm cảm giác có thể xảy ra.
  • Giảm sức mạnh và khó kiểm soát: Mất sức mạnh trong các nhóm cơ lưng hoặc chi dưới, làm giảm khả năng kiểm soát và hoạt động của cơ bắp.
  • Đau khi hoạt động: Đau lưng có thể tăng lên khi thực hiện các hoạt động như nghiêng, xoay, cử động hoặc nâng đồ vật nặng.
  • Triệu chứng thần kinh khác: Các triệu chứng như điều chỉnh thăng bằng, hoặc vấn đề về tiểu tiện, lợi tiện có thể xuất hiện trong một số trường hợp, đặc biệt khi có áp lực lên dây thần kinh ở lưng dưới.

Lưu ý rằng triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra đau lưng. Các triệu chứng đau lưng, nếu do căng thẳng hoặc sai tư thế thường chỉ tồn tại trong thời gian ngắn. Đau lưng là mãn tính khi các triệu chứng đã xuất hiện dài hơn 3 tháng và không thuyên giảm. Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nghi ngờ hoặc lo lắng nào kèm theo đau lưng, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được đánh giá và chẩn đoán chính xác.



Những ai dễ bị đau lưng

Đau lưng có thể ảnh hưởng đến mọi người, nhưng có một số nhóm người có nguy cơ cao hơn để phát triển đau lưng bao gồm:

  • Người làm việc văn phòng: Người ngồi nhiều và làm việc trong tư thế không đúng cơ thể có nguy cơ cao bị đau lưng.
  • Người có công việc đòi hỏi nâng và di chuyển vật nặng: Công việc yêu cầu nâng và di chuyển vật nặng không đúng cách hoặc quá tải có thể gây ra căng cơ và dẫn đến đau lưng.
  • Người có lối sống ít hoạt động: Việc thiếu hoạt động và không tập thể dục đều đặn có thể gây ra yếu cơ và mất linh hoạt, dẫn đến đau lưng.
  • Người có vấn đề sức khỏe cơ bản: Các vấn đề cơ bản như cơ bắp yếu, bệnh lý cột sống, vấn đề xương khớp hoặc dây thần kinh có thể làm người ta dễ bị đau lưng.
  • Người có từng bị chấn thương hoặc tai nạn: Những người từng trải qua chấn thương hoặc tai nạn ở vùng lưng có nguy cơ cao hơn bị đau lưng sau này.
  • Người có bệnh lý khác: Các bệnh lý như viêm khớp, bệnh lý thần kinh, viêm xương khớp có thể gây ra đau lưng.
  • Người già: Tuổi tác là một yếu tố nguy cơ quan trọng cho việc phát triển đau lưng, vì quá trình thoái hóa tự nhiên của cơ xương khiến cột sống mất đi tính linh hoạt và suy yếu.

Ngoài ra, còn có nhiều yếu tố khác như căng thẳng, stress, tình trạng tâm lý không ổn định cũng có thể làm tăng nguy cơ bị đau lưng.

Làm thế nào để chẩn đoán nguyên nhân gây đau lưng

Để chẩn đoán nguyên nhân gây đau lưng, bác sĩ sẽ thực hiện quá trình chẩn đoán toàn diện, bao gồm các bước sau:

  • Hỏi bệnh: Bác sĩ sẽ tiến hành cuộc trò chuyện với bạn để thu thập thông tin về triệu chứng, tiền sử bệnh, và các yếu tố rủi ro khác. Điều này giúp bác sĩ hiểu rõ hơn về tình trạng cụ thể của bạn và đặt ra các câu hỏi liên quan đến đau lưng và các triệu chứng kèm theo.
  • Khám cơ và xương: Bác sĩ sẽ tiến hành khám ngoại vi cụ thể trên vùng lưng và cột sống để kiểm tra sự linh hoạt, dịch chuyển và tình trạng đau nhức trong vùng lưng, đồng thời kiểm tra cơ và xương để tìm các dấu hiệu của vấn đề cụ thể.
  • Thực hiện các khảo sát bằng chẩn đoán hình ảnh: Để xác nhận chẩn đoán, bác sĩ có thể yêu cầu các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như X-quang, CT scan hoặc MRI. Các hình ảnh này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về cấu trúc xương, đốt sống và các cấu trúc xung quanh, giúp xác định nguyên nhân gây đau lưng.
  • Xét nghiệm thêm: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm bổ sung như xét nghiệm máu, điện cơ (EMG) để kiểm tra tín hiệu thần kinh, đo mật độ xương, xét nghiệm chức năng hoặc xét nghiệm tiểu đường để đánh giá các yếu tố khác liên quan và loại trừ các nguyên nhân khác gây ra triệu chứng tương tự.

Dựa trên kết quả của quá trình chẩn đoán, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán chính xác về nguyên nhân gây đau lưng. Điều này giúp xác định phương pháp điều trị phù hợp như dùng thuốc, vật lý trị liệu, can thiệp ngoại khoa hoặc các biện pháp tự chăm sóc.



Các phương pháp điều trị đau lưng

Có nhiều phương pháp điều trị đau lưng, tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của đau lưng:

Điều chỉnh lối sống và tự chăm sóc:

  • Duy trì một lối sống lành mạnh: Bao gồm ăn uống cân đối, tập thể dục đều đặn và đủ giấc ngủ.
  • Tập thể dục: Thực hiện các bài tập tăng cường cơ bắp và linh hoạt, như tập yoga, tập căng cơ và tập thể dục aerobics nhẹ nhàng.
  • Kiểm soát căng thẳng: Áp dụng kỹ thuật thư giãn, như hơi thở sâu, yoga, hoặc kỹ thuật giảm căng thẳng khác để giảm căng thẳng và căng cơ.

Thuốc

  • Thuốc giảm đau không kê đơn: Sử dụng các loại thuốc như paracetamol hoặc các thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen để giảm đau lưng nhẹ và trung bình. Tuy nhiên, hãy cẩn thận với các loại thuốc như ibuprofen nếu bạn có vấn đề về thận hoặc loét dạ dày. Không bao giờ dùng nhiều hơn liều lượng khuyến cáo của thuốc mua tự do mà không có khuyến cáo của bác sĩ, vì ngay cả những loại thuốc này có tác dụng phụ nghiêm trọng nếu dùng không đúng cách.
  • Thuốc chống viêm steroid: Trong một số trường hợp nghiêm trọng hơn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc chống viêm steroid để giảm viêm và đau.

Vật lý trị liệu:

  • Điều trị bằng nhiệt: Áp dụng nhiệt độ nóng hoặc lạnh (bằng nhiệt bình hoặc túi đá) lên vùng đau lưng để giảm viêm và giảm đau.
  • Liệu pháp nắn chỉnh xương và xoa bóp để giảm căng cơ và tăng cường cơ bắp và linh hoạt của vùng lưng.

Can thiệp ngoại khoa:

  • Tiêm corticosteroid: Bác sĩ có thể tiêm corticosteroid trực tiếp vào vùng đau lưng để giảm viêm và giảm đau.
  • Phẫu thuật thường được dành cho những trường hợp không đáp ứng với điều trị không phẫu thuật bằng thuốc và liệu pháp có các tình trạng như:
    • Đau dữ dội, liên tục với các bất thường cấu trúc xác định được
    • Chèn ép dây thần kinh làm cho cơ trở nên yếu
    • Chèn ép tủy sống làm hạn chế các hoạt động hàng ngày

Ngoài ra, tùy theo nguyên nhân gây ra đau lưng cụ thể, bác sĩ có thể đề xuất các phương pháp điều trị tùy chỉnh như vật lý trị liệu chuyên sâu, liệu pháp xạ trị, hoặc phẫu thuật nếu cần thiết.

Liệu pháp thay thế

Các liệu pháp thay thế giúp giảm đau lưng bao gồm:



Các biện pháp khắc phục đau lưng tại nhà

Dưới đây là một số biện pháp khắc phục đau lưng tại nhà có thể áp dụng để giảm đau và tăng khả năng phục hồi:

  • Nghỉ ngơi: Đưa vùng lưng vào tư thế thoải mái và nghỉ ngơi trong một thời gian ngắn. Tránh các hoạt động gây căng thẳng lưng trong thời gian này.
  • Sử dụng nhiệt hoặc lạnh: Áp dụng nhiệt độ nóng hoặc lạnh vào vùng đau lưng có thể giúp giảm viêm và giảm đau. Bạn có thể sử dụng gói nhiệt hoặc túi đá, hoặc tắm nước nóng hoặc lạnh để làm giảm đau.
  • Thực hiện các bài tập giãn cơ và tăng cường cơ bắp: Thực hiện các bài tập giãn cơ nhẹ nhàng như kéo căng, xoay và nghiêng cơ thể để giãn cơ và tăng cường cơ bắp vùng lưng. Đảm bảo bạn thực hiện đúng kỹ thuật và không gây căng thẳng lưng.
  • Massage: Tự massage vùng lưng hoặc nhờ người thân massage nhẹ nhàng để giảm căng thẳng cơ và tăng tuần hoàn máu.
  • Sử dụng đệm hỗ trợ: Sử dụng đệm hỗ trợ hoặc gối kê lưng khi ngồi hoặc nằm để giữ cho vùng lưng ở vị trí đúng và hỗ trợ cột sống.
  • Thay đổi tư thế khi ngủ: Sử dụng gối chống lưng hoặc thay đổi tư thế ngủ để giảm căng thẳng và tạo vị trí thoải mái cho vùng lưng.
  • Điều chỉnh lối sống: Đảm bảo có lối sống lành mạnh, bao gồm tập thể dục đều đặn, duy trì cân nặng lý tưởng, và tránh các tác nhân gây căng thẳng lưng như ngồi lâu, cử động không đúng cơ thể, và nâng đồ vật nặng.
  • Tinh dầu: Một số nghiên cứu gợi ý rằng tinh dầu hoặc thuốc mỡ làm bằng capsaicin giúp giảm đau. Capsaicin là thành phần trong ớt làm cho chúng có tính nóng. Những thành phần này giải mẫn cảm các dây thần kinh ở khu vực bị ảnh hưởng và giảm cơn đau mà bạn cảm thấy. Các biện pháp khắc phục tại nhà mang lại hiệu quả cao trong việc giảm đau lưng.
  • Sử dụng thuốc không kê đơn: Sử dụng các thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol hoặc các thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen theo hướng dẫn của bác sĩ.

Lưu ý rằng các biện pháp khắc phục đau lưng tại nhà chỉ phù hợp cho những trường hợp đau lưng nhẹ và tạm thời. Nếu đau lưng kéo dài, nặng, hoặc có triệu chứng nghiêm trọng khác, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và chẩn đoán chính xác.

Làm thế nào để ngăn ngừa đau lưng

Để ngăn ngừa đau lưng, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau đây:

  • Duy trì một lối sống lành mạnh: Thực hiện các bài tập thể dục đều đặn để tăng cường cơ bắp và linh hoạt, đồng thời duy trì cân nặng lý tưởng. Ăn một chế độ ăn uống cân đối và giàu dinh dưỡng để duy trì sức khỏe xương và cơ bắp.
  • Điều chỉnh tư thế và thực hiện đúng kỹ thuật khi làm việc: Khi ngồi, hãy chọn ghế có hỗ trợ lưng và đảm bảo có đủ không gian cho đầu gối và gối. Khi đứng lâu hoặc làm việc đứng, hãy giữ đúng tư thế thẳng đứng, phân bố trọng lượng đồng đều trên hai chân. Khi nâng đồ vật nặng, hãy sử dụng kỹ thuật nâng đúng, đặt chân một cách ổn định, và sử dụng cơ chân và đùi để đỡ nặng.
  • Giữ cho cột sống cân bằng và linh hoạt: Thực hiện các bài tập giãn cơ và tăng cường cột sống, như yoga, Pilates hoặc tập căng cơ, để giữ cho cột sống linh hoạt và ổn định. Tránh tư thế và hoạt động gây căng thẳng lưng trong thời gian dài.
  • Sử dụng đồ dùng hỗ trợ: Sử dụng đệm hỗ trợ hoặc gối chống lưng khi ngồi hoặc nằm để giữ cho vùng lưng ở vị trí đúng và hỗ trợ cột sống. Sử dụng túi xách hoặc balo có quai đeo chéo để phân bố trọng lượng đồ đạc đồng đều và tránh gây áp lực lên lưng.
  • Tránh các hoạt động có nguy cơ gây chấn thương: Đối với các hoạt động thể thao và hoạt động vận động, hãy tuân thủ các quy tắc an toàn và sử dụng thiết bị bảo hộ khi cần thiết.
  • Điều chỉnh môi trường làm việc và sinh hoạt: Đảm bảo môi trường làm việc và sinh hoạt thuận lợi để tránh căng thẳng lưng và sử dụng đúng kỹ thuật khi làm việc với máy tính hoặc các thiết bị điện tử.
  • Quản lý căng thẳng và tâm lý: Học cách quản lý căng thẳng và tìm những phương pháp giảm căng thẳng như yoga, tai chi, thả lỏng cơ thể, và kỹ thuật thư giãn để giảm tác động của căng thẳng lên lưng.
  • Kiểm tra định kỳ và chăm sóc sức khỏe: Thực hiện các kiểm tra sức khỏe định kỳ và thăm bác sĩ khi có các triệu chứng hoặc lo lắng liên quan đến lưng.

Những mẹo này giúp giảm đau lưng khi nó xảy ra. Chúng cũng giúp bạn ngăn ngừa chứng đau lưng ngay từ đầu.



Đau lưng khi nào nên đi khám bác sĩ?

Bạn nên đi khám bác sĩ nếu bạn có các tình trạng sau:

  • Đau lưng kéo dài và không giảm đi sau vài tuần.
  • Đau lưng diễn ra sau một vụ tai nạn, chấn thương hoặc va chạm.
  • Đau lưng kèm theo triệu chứng khác như nổi hạch, sốt cao, sụt cân đột ngột, mất cảm giác hoặc bất thường trong chức năng đường ruột và bàng quang.
  • Đau lưng xuất hiện ở tuổi trung niên hoặc người già.
  • Đau lưng tăng nhanh chóng hoặc trở nên nghiêm trọng.
  • Đau lưng ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày, gây khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động cơ bản như di chuyển, ngồi, đứng hay nằm.

Điều quan trọng là lắng nghe cơ thể và cảm nhận mức độ đau lưng của bạn. Nếu bạn có bất kỳ lo ngại nào hoặc không chắc chắn về tình trạng của mình, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ. Bác sĩ sẽ thực hiện một cuộc khám và đánh giá tình trạng của bạn để đưa ra chẩn đoán chính xác và kế hoạch điều trị phù hợp.

 

 

⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm và tham gia các nền tảng để cập nhật và trao đổi thêm những thông tin – tình trạng sức khỏe cùng cộng đồng và bác sĩ chuyên khoa tại.

 

Trong trường hợp bạn có những câu hỏi, thắc mắc riêng về tình trạng bệnh của mình có thể tham vấn ý kiến bác sĩ bằng cách nhấn vào banner bên dưới đây.

BS HOANG VAN TRIEU

5/5 - (1 bình chọn)