Gai xương: Nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị

Gai xương (Osteophytes) là một phần xương nhỏ mọc ra từ xương thường hình thành nơi các xương tiếp xúc với nhau (khớp xương). Gai xương cũng hình thành trên xương cột sống. Nguyên nhân chính gây ra gai xương là do các khớp xương bị tổn thương kèm theo các bệnh lý về xương khác. Hầu hết các gai xương không gây ra triệu chứng và không được phát hiện trong nhiều năm. Thông thường, gai xương không cần điều trị. Nếu điều trị, phương pháp sẽ phụ thuộc vào vị trí của các gai xương và mức độ ảnh hưởng của chúng đến sức khỏe.

Nguyên nhân hình thành gai xương?

Gai xương là kết quả phản ứng của cơ thể trong quá trình viêm và phục hồi xương. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến xuất hiện gai xương:

• Sự hao mòn do tuổi tác: Một trong những nguyên nhân chính gây ra gai xương là quá trình mài mòn tự nhiên của xương và khớp theo thời gian, đặc biệt ở người cao tuổi. Sự mất đi chất bôi trơn trong khớp, sự giảm mật độ xương và quá trình thoái hóa khớp có thể dẫn đến tạo thành gai xương.
• Viêm khớp: Các loại bệnh viêm khớp như viêm khớp dạng thấp (rheumatoid arthritis) và bệnh xương khớp (osteoarthritis) có thể gây ra việc tạo thành gai xương.
• Chấn thương hoặc tổn thương: Các chấn thương hoặc tổn thương đối với xương hoặc khớp, chẳng hạn như gãy xương, chấn thương từ tai nạn, hoặc phẫu thuật trên khớp, có thể kích thích cơ thể tạo ra gai xương trong quá trình phục hồi.
• Quá trình thoái hóa: Quá trình thoái hóa tổn thương xương và khớp do tuổi tác, tác động cơ học lâu dài, cơ địa và yếu tố di truyền có thể góp phần vào sự hình thành gai xương.
• Tình trạng chức năng không bình thường: Sự áp lực và căng thẳng liên tục lên các khớp và cơ có thể gây ra phản ứng của cơ thể để tạo gai xương. Điều này thường xảy ra ở những người thường xuyên thực hiện các hoạt động vận động cường độ cao hoặc có vị trí làm việc cần phải chịu áp lực lên khớp và cơ thường xuyên.

Lưu ý rằng gai xương không phải lúc nào cũng gây ra triệu chứng hoặc gây đau. Đa số người có gai xương không nhận thấy sự hiện diện của chúng cho đến khi thực hiện các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh y tế như X-quang hoặc CT. Nếu gai xương gây ra triệu chứng hoặc gây khó chịu, tư vấn của bác sĩ là cần thiết để đánh giá và điều trị phù hợp.

Những ai dễ bị gai xương?

Mọi người có thể bị gai xương, nhưng có một số nhóm người có nguy cơ cao hơn bị tình trạng này. Các nhóm người dễ bị gai xương bao gồm:

• Người cao tuổi: Tuổi tác là một yếu tố quan trọng gây ra quá trình mài mòn và tạo gai xương. Người cao tuổi có khả năng cao hơn bị gai xương do quá trình thoái hóa tự nhiên của xương và khớp theo thời gian.
• Người mắc các bệnh liên quan đến viêm khớp: Những người mắc các loại bệnh viêm khớp như viêm khớp dạng thấp (rheumatoid arthritis) và bệnh xương khớp (osteoarthritis) hay viêm cột sống dính khớp có nguy cơ cao hơn bị gai xương.
• Người có tiền sử chấn thương hoặc tổn thương khớp: Các chấn thương hoặc tổn thương đối với xương hoặc khớp, chẳng hạn như gãy xương, chấn thương từ tai nạn, hoặc các ca phẫu thuật trên khớp, có thể kích thích sự hình thành gai xương.
• Người có yếu tố di truyền: Di truyền có thể góp phần vào việc xuất hiện gai xương. Nếu trong gia đình có người có tiền sử gai xương, nguy cơ bị gai xương cũng tăng lên.
• Người có hoạt động vận động cường độ cao: Những người thường xuyên tham gia vào các hoạt động vận động cường độ cao, như vận động viên và người tập thể dục quá mức, có khả năng cao hơn bị gai xương do tác động mạnh lên xương và khớp.

Triệu chứng của gai xương phụ thuộc vào vị trí xuất hiện và mức độ ảnh hưởng lên các cấu trúc xung quanh. Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp:

• Đau: Một trong những triệu chứng chính của gai xương là đau. Đau có thể xảy ra khi gai xương gặp ma sát với các cấu trúc lân cận như xương, mô mềm, hoặc các dây thần kinh. Đau có thể là cảm giác đau nhói, nhức trong một thời gian ngắn sau khi hoạt động.
• Giới hạn chuyển động: Gai xương có thể gây ra giới hạn chuyển động trong các khớp liên quan. Điều này có thể làm hạn chế khả năng cử động và linh hoạt của khớp.
• Sưng và viêm: Trong một số trường hợp, gai xương có thể gây sưng và viêm xung quanh vùng ảnh hưởng. Sưng và viêm có thể gây đau và khó chịu.
• Gây kích ứng: Gai xương khi va chạm hoặc gây áp lực lên các cấu trúc xung quanh có thể gây kích ứng, cứng khớp, hoặc cảm giác lạ trong vùng ảnh hưởng.
• Chèn ép dây thần kinh: Gai xương có thể ảnh hưởng đến dây thần kinh gần khớp và gây ra các triệu chứng như tê, cứng, hoặc suy giảm cảm giác.
• Mất chức năng: Trong các trường hợp nghiêm trọng, gai xương có thể gây ra mất chức năng hoặc hạn chế hoạt động của khớp, làm ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày.
• Một số trường hợp khác có thể gây viêm, rách gân hoặc tổn thương các mô xung quanh.

Điều trị gai xương nhằm giảm triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Phương pháp điều trị phụ thuộc vào vị trí và mức độ nghiêm trọng của gai xương, cũng như triệu chứng mà bệnh nhân gặp phải. Dưới đây là một số phương pháp điều trị thông thường cho gai xương:

• Quản lý đau: Sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol hoặc các loại thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) có thể giúp giảm đau và viêm. Tuy nhiên, hãy tuân thủ liều lượng và hướng dẫn sử dụng của bác sĩ.
• Vận động và tập luyện: Thực hiện các bài tập vận động và tập luyện nhẹ nhàng có thể giúp cải thiện sự linh hoạt và sức mạnh của cơ và khớp. Tuy nhiên, tránh những hoạt động gây căng thẳng mạnh lên vùng bị ảnh hưởng.
• Giãn cơ và tập thể dục kiểm soát: Thực hiện các bài tập giãn cơ và tập thể dục kiểm soát có thể giúp tăng sự linh hoạt và sức mạnh cho cơ xung quanh gai xương. Điều này có thể giảm căng cơ và cải thiện chức năng khớp.
• Vật lý trị liệu: Điều trị vật lý như làm nóng, làm lạnh, siêu âm và điện châm có thể giúp giảm đau và viêm, cũng như cải thiện sự linh hoạt và chức năng của khớp.
• Tiêm corticosteroid: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể tiêm corticosteroid trực tiếp vào vùng bị ảnh hưởng để giảm viêm và giảm đau.
• Điều trị chức năng: Nếu gai xương gây ra mất chức năng nghiêm trọng và không đáp ứng với các phương pháp không phẫu thuật, có thể cần phải thảo luận với bác sĩ về các phương pháp điều trị chức năng, bao gồm cả phẫu thuật.

Làm thế nào để phòng ngừa bị gai xương?

Để phòng ngừa bị gai xương, bạn có thể thực hiện các biện pháp sau:

• Duy trì lối sống lành mạnh: Duy trì một lối sống lành mạnh, bao gồm ăn uống cân đối, tập thể dục đều đặn và đủ giấc ngủ, có thể giúp giảm nguy cơ mắc các vấn đề liên quan đến xương và khớp.
• Bảo vệ khớp: Khi thực hiện các hoạt động vận động, hãy đảm bảo bảo vệ khớp bằng cách sử dụng các biện pháp như sử dụng đồ bảo hộ, tuân thủ nguyên tắc kỹ thuật và không tập thể dục quá mức.
• Giảm tác động lực lên khớp: Tránh tác động lực lượng quá mức hoặc lặp đi lặp lại lên các khớp, đặc biệt là khi thực hiện các hoạt động có tính chất gây mài mòn như chạy bộ trên mặt đường cứng.
• Điều chỉnh tư thế: Điều chỉnh tư thế khi làm việc hoặc khi ngủ để giảm áp lực lên các khớp như cổ, vai, háng, và đầu gối.
• Giữ cân nặng hợp lý: Duy trì cân nặng lành mạnh và tránh tăng cân quá nhanh có thể giảm áp lực lên các khớp và giảm nguy cơ gai xương.
• Bảo vệ khớp trong hoạt động thể thao: Khi tham gia vào các hoạt động thể thao hoặc hoạt động có tác động lên khớp, đảm bảo sử dụng thiết bị bảo hộ, như miếng đệm, găng tay hoặc giày chống sốc để giảm áp lực lên các khớp.
• Thực hiện các bài tập và phương pháp tăng cường cơ bản: Bài tập và phương pháp tăng cường cơ bản có thể giúp củng cố các cơ xung quanh khớp, tăng sự ổn định và giảm nguy cơ bị chấn thương và tác động mạnh lên khớp.
• Điều trị các vấn đề xương và khớp: Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng hoặc vấn đề xương và khớp nào, hãy tìm sự tư vấn và điều trị từ bác sĩ để giúp điều chỉnh và quản lý tình trạng xương và khớp một cách hiệu quả.

Lưu ý rằng phòng ngừa gai xương không đảm bảo hoàn toàn ngăn chặn vấn đề này, nhưng có thể giảm nguy cơ mắc phải và giúp duy trì sức khỏe xương và khớp tốt hơn.

Tham khảo: Bone Spurs (Osteophytes)

⏩⏩ Mời quý cô bác, anh chị tham gia nhóm tại: fb.com/536288528581514 để trao đổi thêm những thông tin – tình trạng sức khỏe cùng cộng đồng và bác sĩ chuyên khoa.

Trong trường hợp bạn có những câu hỏi, thắc mắc về tình trạng bệnh của mình có thể tham vấn ý kiến bác sĩ bằng cách nhấn vào banner bên dưới đây.