Nguyên nhân gây hạ đường huyết là gì?

Hạ đường huyết là tình trạng lượng đường trong máu thấp hơn mức bình thường. Mức đường huyết bình thường là từ 70 đến 100 mg/dL. Hạ đường huyết xảy ra khi lượng đường trong máu giảm xuống dưới 70 mg/dL. Có nhiều nguyên nhân gây hạ đường huyết khác nhau. Hạ đường huyết có thể được phân loại thành hai loại chính:

• Hạ đường huyết phản ứng: Xảy ra khi lượng đường trong máu giảm xuống đột ngột. Nguyên nhân phổ biến nhất của hạ đường huyết phản ứng là do thuốc điều trị bệnh tiểu đường.
• Hạ đường huyết không phản ứng: Xảy ra khi lượng đường trong máu giảm xuống từ từ và không đáp ứng với việc điều trị bằng carbohydrate. Nguyên nhân phổ biến nhất là do bệnh gan hoặc thận.

Thuốc điều trị bệnh tiểu đường

Thuốc điều trị bệnh tiểu đường gây hạ đường huyết là do tác dụng của thuốc làm hạ đường huyết. Các loại thuốc điều trị bệnh tiểu đường có thể gây hạ đường huyết bao gồm:

• Insulin là loại thuốc phổ biến nhất được sử dụng trong điều trị bệnh tiểu đường tuýp 1. Insulin là một hormone giúp cơ thể chuyển hóa glucose thành năng lượng. Khi tiêm insulin, lượng đường trong máu sẽ giảm xuống.
• Thuốc uống hạ đường huyết có thể được sử dụng để điều trị bệnh tiểu đường tuýp 2. Các loại thuốc uống hạ đường huyết có tác dụng khác nhau, nhưng tất cả đều có tác dụng làm giảm lượng đường trong máu.

Một số loại thuốc có thể gây hạ đường huyết nghiêm trọng hơn các loại khác. Các loại thuốc có nguy cơ gây hạ đường huyết cao bao gồm:

• Sulfonylureas kích thích tuyến tụy sản xuất insulin.
• Meglitinides cũng kích thích tuyến tụy sản xuất insulin.
• Thiazolidinediones làm tăng độ nhạy của cơ thể với insulin.
• Alpha-glucosidase inhibitors làm chậm quá trình tiêu hóa carbohydrate, dẫn đến lượng đường trong máu tăng chậm hơn.

Ăn quá ít hoặc bỏ bữa

Ăn quá ít hoặc bỏ bữa gây hạ đường huyết là do cơ thể không nhận đủ glucose, là nguồn năng lượng chính cho não và các cơ quan khác. Glucose được lưu trữ trong gan và cơ bắp dưới dạng glycogen.

Khi cơ thể không được cung cấp đủ glucose từ thức ăn, gan sẽ phân hủy glycogen để giải phóng glucose vào máu. Tuy nhiên, lượng glycogen dự trữ trong cơ thể chỉ đủ cung cấp năng lượng cho cơ thể trong vài giờ. Nếu không ăn đủ hoặc bỏ bữa, cơ thể sẽ nhanh chóng cạn kiệt lượng glycogen dự trữ.

Tập thể dục quá sức

Tập thể dục quá sức có thể gây hạ đường huyết do một số nguyên nhân, bao gồm:

• Tăng sử dụng glucose: Khi tập thể dục, cơ thể sử dụng nhiều glucose hơn để tạo ra năng lượng. Điều này có thể dẫn đến giảm lượng đường trong máu.
• Tăng sản xuất insulin: Tập thể dục có thể kích hoạt cơ thể sản xuất nhiều insulin hơn. Insulin là hormone giúp cơ thể sử dụng glucose. Khi cơ thể sản xuất nhiều insulin, nó có thể giúp đưa glucose vào các tế bào, dẫn đến giảm lượng đường trong máu.
• Giảm lưu lượng máu đến dạ dày: Tập thể dục có thể làm giảm lưu lượng máu đến dạ dày. Điều này có thể làm chậm quá trình tiêu hóa carbohydrate, dẫn đến giảm lượng đường trong máu.

Các yếu tố sau có thể làm tăng nguy cơ:

• Tập thể dục cường độ cao hoặc kéo dài: Tập thể dục cường độ cao hoặc kéo dài có thể làm giảm lượng đường trong máu nhiều hơn tập thể dục cường độ thấp hoặc ngắn hạn.
• Tập thể dục khi bụng đói: Tập thể dục khi bụng đói có thể làm giảm lượng đường trong máu nhiều hơn tập thể dục sau khi ăn.
• Sử dụng thuốc điều trị bệnh tiểu đường: Thuốc điều trị bệnh tiểu đường, chẳng hạn như insulin và thuốc uống hạ đường huyết, có thể làm tăng nguy cơ hạ đường huyết khi tập thể dục.
• Bệnh gan hoặc thận: Bệnh gan hoặc thận có thể làm tăng nguy cơ hạ đường huyết khi tập thể dục.

Ngộ độc rượu

Ngộ độc rượu gây hạ đường huyết là do rượu ức chế quá trình sản xuất glucose ở gan. Glucose là nguồn năng lượng chính cho não và các cơ quan khác. Khi gan không sản xuất đủ glucose, lượng đường trong máu sẽ giảm xuống. Có hai cơ chế chính mà rượu gây nên tình trạng này:

• Rượu ức chế quá trình tổng hợp glucose ở gan. Gan là cơ quan chính sản xuất glucose từ glycogen và các chất dinh dưỡng khác. Khi uống rượu, rượu sẽ ức chế quá trình tổng hợp glucose ở gan, dẫn đến giảm lượng glucose trong máu.
• Rượu kích thích quá trình phân hủy glycogen ở gan. Glycogen là dạng dự trữ của glucose trong cơ thể. Khi uống rượu, rượu sẽ kích thích quá trình phân hủy glycogen ở gan, dẫn đến giảm lượng glucose dự trữ trong gan.

Hạ đường huyết do ngộ độc rượu có thể xảy ra ở bất kỳ ai, nhưng nguy cơ cao hơn ở những người:

• Đang dùng thuốc điều trị bệnh tiểu đường. Thuốc điều trị bệnh tiểu đường có thể làm tăng nguy cơ, đặc biệt là khi uống rượu.
• Bị suy gan. Gan bị tổn thương sẽ không thể sản xuất đủ glucose để đáp ứng nhu cầu của cơ thể.
• Bị suy thận. Thận bị tổn thương sẽ không thể loại bỏ rượu ra khỏi cơ thể một cách hiệu quả.

Bệnh gan hoặc thận

Bệnh gan hoặc thận gây hạ đường huyết là do các cơ quan này bị tổn thương và không thể thực hiện đầy đủ các chức năng bình thường của chúng.

Bệnh gan

Gan là cơ quan chính sản xuất glucose và lưu trữ glycogen. Khi gan bị tổn thương, nó có thể không thể sản xuất đủ glucose để đáp ứng nhu cầu của cơ thể. Các bệnh gan có thể gây ra tình trạng này bao gồm:

• Viêm gan
• Xơ gan
• Ung thư gan

Bệnh thận

Thận là cơ quan chính bài tiết glucose ra khỏi cơ thể. Khi thận bị tổn thương, nó có thể không thể loại bỏ đủ glucose ra khỏi cơ thể, dẫn đến tăng lượng đường trong máu. Các bệnh thận có thể gây ra tình trạng này bao gồm:

• Suy thận
• Bệnh thận đa nang
• Ung thư thận

Hạ đường huyết do bệnh gan hoặc thận thường là nhẹ và tự khỏi khi bệnh được điều trị. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, hạ đường huyết có thể nghiêm trọng và cần được điều trị y tế.

Rối loạn nội tiết

Rối loạn nội tiết có thể gây ra tình trạng này do một số nguyên nhân, bao gồm:

• Tăng sản xuất insulin: Một số rối loạn nội tiết, chẳng hạn như cường giáp, có thể khiến tuyến tụy sản xuất quá nhiều insulin. Insulin là hormone giúp cơ thể sử dụng glucose. Khi cơ thể sản xuất quá nhiều insulin, nó có thể giúp đưa glucose vào các tế bào, dẫn đến giảm lượng đường trong máu.
• Giảm sản xuất glucagon: Glucagon là hormone giúp cơ thể giải phóng glucose từ gan. Một số rối loạn nội tiết, chẳng hạn như suy thượng thận, có thể khiến tuyến thượng thận sản xuất quá ít glucagon. Điều này có thể dẫn đến giảm lượng đường trong máu khi cơ thể cần sử dụng nhiều glucose hơn.
• Tăng sản xuất các chất giống insulin: Một số khối u tiết ra các chất giống insulin. Các chất này có thể kích thích cơ thể sản xuất insulin.

Các rối loạn nội tiết có thể gây hạ đường huyết bao gồm:

• Cường giáp
• Suy thượng thận
• Ung thư tuyến tụy
• Ung thư tuyến giáp
• Ung thư thượng thận

Ung thư

Ung thư có thể gây hạ đường huyết do nhiều nguyên nhân, bao gồm:

• Các khối u có thể sản xuất các hormone hoặc protein gây ra hạ đường huyết. Ví dụ, một loại hormone gọi là somatostatin có thể được sản xuất bởi các khối u ở tuyến tụy, tuyến giáp hoặc tuyến yên. Hormone này có thể ức chế quá trình sản xuất glucose ở gan.
• Các khối u có thể làm tổn thương gan hoặc tuyến tụy, khiến các cơ quan này không thể sản xuất hoặc lưu trữ glucose một cách hiệu quả.
• Các khối u có thể làm tăng nhu cầu glucose của cơ thể. Ví dụ, các khối u ở não có thể khiến cơ thể đốt cháy nhiều glucose hơn để cung cấp năng lượng cho các tế bào não.

Tình trạng này do ung thư có thể xảy ra ở bất kỳ giai đoạn nào của bệnh. Tuy nhiên, nó thường gặp hơn ở những người bị ung thư giai đoạn cuối.

Làm sao để xác định chính xác nguyên nhân gây hạ đường huyết?

Để xác định chính xác nguyên nhân gây hạ đường huyết, bác sĩ sẽ hỏi bạn về các triệu chứng, tiền sử bệnh và lối sống của bạn. Bác sĩ cũng sẽ thực hiện một số xét nghiệm, bao gồm:

• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu sẽ đo lượng đường trong máu của bạn. Mức đường trong máu thấp có thể là dấu hiệu của hạ đường huyết.
• Xét nghiệm chức năng gan: Xét nghiệm chức năng gan sẽ đánh giá chức năng của gan, bao gồm khả năng sản xuất glucose.
• Xét nghiệm chức năng thận: Xét nghiệm chức năng thận sẽ đánh giá chức năng của thận, bao gồm khả năng loại bỏ glucose ra khỏi cơ thể.
• Xét nghiệm hormone: Xét nghiệm hormone sẽ đo các hormone có thể gây hạ đường huyết, chẳng hạn như somatostatin.
• Chẩn đoán hình ảnh: Chẩn đoán hình ảnh, chẳng hạn như chụp X-quang, siêu âm hoặc chụp cắt lớp vi tính, có thể được sử dụng để kiểm tra các bất thường ở gan, thận hoặc các cơ quan khác có thể gây hạ đường huyết.

Dựa trên kết quả của các xét nghiệm, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán chính xác về nguyên nhân gây hạ đường huyết.

⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm và tham gia các nền tảng để cập nhật và trao đổi thêm những thông tin – tình trạng sức khỏe cùng cộng đồng và bác sĩ chuyên khoa tại.

• Youtube: Youtube.com/@suckhoeyte
• Facebook Page: Fb.com/suckhoeyte.com.vn/
• Facebook Group: Fb.com/536288528581514
• Tiktok: Tiktok.com/@suckhoeyte