Trầm cảm là một rối loạn tâm thần phổ biến, ảnh hưởng đến cách bạn cảm nhận, suy nghĩ và hành động. Nó có thể gây ra cảm giác buồn bã, tuyệt vọng, mất hứng thú và năng lượng. Trầm cảm có thể khiến bạn gặp khó khăn trong các hoạt động hàng ngày, như đi làm, đi học hoặc dành thời gian cho những người thân yêu. Trầm cảm có thể được chia thành các giai đoạn khác nhau
Giai đoạn khởi phát
Giai đoạn khởi phát trầm cảm là giai đoạn đầu tiên của bệnh trầm cảm, khi các triệu chứng trầm cảm bắt đầu xuất hiện và trở nên rõ rệt hơn theo thời gian. Giai đoạn này thường kéo dài từ vài tuần đến vài tháng. Các triệu chứng phổ biến của giai đoạn khởi phát trầm cảm bao gồm:
- Khí sắc buồn bã, ủ dột: Cảm thấy buồn bã, ủ dột, chán nản, mất hứng thú trong mọi việc.
- Mất hứng thú trong các hoạt động thường ngày: Không còn hứng thú trong các hoạt động thường ngày, kể cả những hoạt động yêu thích.
- Mệt mỏi, suy nhược: Mệt mỏi, suy nhược, khó tập trung, khó suy nghĩ.
- Mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều: Mất ngủ, ngủ chập chờn, hoặc ngủ quá nhiều.
- Mất cảm giác ngon miệng hoặc thèm ăn quá mức: Mất cảm giác ngon miệng, ăn ít hơn bình thường, hoặc thèm ăn quá mức.
- Tự ti, mặc cảm: Cảm thấy tự ti, mặc cảm, không có giá trị.
- Suy nghĩ tiêu cực, hoang tưởng: Suy nghĩ tiêu cực, hoang tưởng, có ý nghĩ tự tử hoặc tự hại.
Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo có thể giúp bạn nhận biết giai đoạn khởi phát trầm cảm:
- Có những thay đổi bất thường về tâm trạng, cảm xúc: Mệt mỏi, buồn bã, chán nản, mất hứng thú trong mọi việc.
- Có những thay đổi bất thường về hành vi: Mất tập trung, khó suy nghĩ, không muốn làm việc, không muốn giao tiếp với người khác.
- Có những thay đổi bất thường về thể chất: Mất ngủ, ngủ quá nhiều, ăn ít hơn bình thường, hoặc thèm ăn quá mức.
Nếu bạn nhận thấy những dấu hiệu cảnh báo này, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý. Điều trị sớm sẽ giúp bạn cải thiện các triệu chứng và ngăn ngừa bệnh trầm cảm tiến triển.
Giai đoạn toàn phát
Giai đoạn toàn phát trầm cảm là giai đoạn thứ hai của bệnh trầm cảm, khi các triệu chứng trầm cảm trở nên rõ rệt và gây ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống của người bệnh. Giai đoạn này thường kéo dài từ vài tháng đến vài năm. Các triệu chứng phổ biến của giai đoạn toàn phát trầm cảm bao gồm:
- Khí sắc buồn bã, ủ dột: Cảm thấy buồn bã, ủ dột, chán nản, mất hứng thú trong mọi việc.
- Mất hứng thú trong các hoạt động thường ngày: Không còn hứng thú trong các hoạt động thường ngày, kể cả những hoạt động yêu thích.
- Mệt mỏi, suy nhược: Mệt mỏi, suy nhược, khó tập trung, khó suy nghĩ.
- Mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều: Mất ngủ, ngủ chập chờn, hoặc ngủ quá nhiều.
Mất cảm giác ngon miệng hoặc thèm ăn quá mức: Mất cảm giác ngon miệng, ăn ít hơn bình thường, hoặc thèm ăn quá mức. - Tự ti, mặc cảm: Cảm thấy tự ti, mặc cảm, không có giá trị.
- Suy nghĩ tiêu cực, hoang tưởng: Suy nghĩ tiêu cực, hoang tưởng, có ý nghĩ tự tử hoặc tự hại.
Ngoài ra, người bệnh có thể gặp phải một số triệu chứng khác như:
- Rối loạn giấc ngủ: Mất ngủ, ngủ chập chờn, ngủ không sâu giấc.
- Rối loạn ăn uống: Mất cảm giác ngon miệng, ăn ít hơn bình thường, hoặc thèm ăn quá mức.
- Rối loạn vận động: Chậm chạp, lừ đừ, hoặc bồn chồn, lo lắng.
- Rối loạn cảm giác: Cảm giác tê bì, ngứa ran, đau nhức, hoặc nhạy cảm với âm thanh, ánh sáng.
- Rối loạn nhận thức: Khó tập trung, khó suy nghĩ, giảm trí nhớ.
- Rối loạn hành vi: Khép kín, thu mình, hoặc kích động, hung hăng.
Giai đoạn toàn phát trầm cảm có thể gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của người bệnh, bao gồm:
- Ảnh hưởng đến công việc, học tập: Khó tập trung, khó suy nghĩ, giảm hiệu quả công việc, học tập.
- Ảnh hưởng đến các mối quan hệ: Khó giao tiếp, thu mình, tránh né người khác.
- Ảnh hưởng đến sức khỏe: Mệt mỏi, suy nhược, tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác.
Nếu bạn gặp phải các triệu chứng của giai đoạn toàn phát trầm cảm, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Điều trị sớm sẽ giúp bạn cải thiện các triệu chứng và ngăn ngừa bệnh trầm cảm tiến triển thành các giai đoạn nặng hơn.
Giai đoạn thoái triển
Giai đoạn thoái triển trầm cảm là giai đoạn thứ ba của bệnh trầm cảm, khi các triệu chứng trầm cảm bắt đầu thuyên giảm. Giai đoạn này thường kéo dài từ vài tuần đến vài tháng. Các triệu chứng của giai đoạn thoái triển trầm cảm bao gồm:
- Khí sắc bắt đầu cải thiện: Cảm thấy ít buồn bã, ủ dột hơn.
- Mất hứng thú trong các hoạt động thường ngày bắt đầu giảm: Bắt đầu hứng thú với các hoạt động thường ngày trở lại.
- Mệt mỏi, suy nhược bắt đầu cải thiện: Cảm thấy có nhiều năng lượng hơn.
- Mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều bắt đầu cải thiện: Ngủ ngon hơn.
Mất cảm giác ngon miệng hoặc thèm ăn quá mức bắt đầu cải thiện: Ăn uống bình thường hơn. - Tự ti, mặc cảm bắt đầu giảm: Cảm thấy tự tin, yêu bản thân hơn.
- Suy nghĩ tiêu cực, hoang tưởng bắt đầu giảm: Suy nghĩ tích cực hơn, không còn ý nghĩ tự tử hoặc tự hại.
Giai đoạn thoái triển trầm cảm là một dấu hiệu tốt cho thấy bệnh trầm cảm đang được điều trị hiệu quả. Tuy nhiên, người bệnh vẫn cần tiếp tục điều trị theo chỉ định của bác sĩ để ngăn ngừa bệnh tái phát. Dưới đây là một số biện pháp giúp bạn đối phó với giai đoạn thoái triển trầm cảm:
- Tiếp tục điều trị theo chỉ định của bác sĩ: Điều trị bằng thuốc và liệu pháp tâm lý là cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa bệnh tái phát.
- Tăng cường các hoạt động xã hội: Kết nối với mọi người và tham gia các hoạt động xã hội sẽ giúp bạn cảm thấy tốt hơn.
- Chăm sóc bản thân: Ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, và ngủ đủ giấc sẽ giúp bạn cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần.
- Tìm kiếm sự hỗ trợ từ người thân, bạn bè: Sự quan tâm và chia sẻ từ những người thân yêu sẽ giúp bạn cảm thấy được yêu thương và thấu hiểu.
Giai đoạn phục hồi
Giai đoạn phục hồi trầm cảm là giai đoạn cuối cùng của bệnh trầm cảm, khi các triệu chứng trầm cảm đã được cải thiện hoàn toàn và người bệnh đã trở lại cuộc sống bình thường. Giai đoạn này thường kéo dài từ vài tháng đến vài năm. Các triệu chứng của giai đoạn phục hồi trầm cảm bao gồm:
- Khí sắc bình thường: Không còn cảm thấy buồn bã, ủ dột.
- Mất hứng thú trong các hoạt động thường ngày đã trở lại: Hứng thú với các hoạt động thường ngày trở lại.
- Mệt mỏi, suy nhược đã được cải thiện: Cảm thấy có nhiều năng lượng hơn.
- Mất ngủ hoặc ngủ quá nhiều đã được cải thiện: Ngủ ngon hơn.
- Mất cảm giác ngon miệng hoặc thèm ăn quá mức đã được cải thiện: Ăn uống bình thường hơn.
- Tự ti, mặc cảm đã được cải thiện: Cảm thấy tự tin, yêu bản thân hơn.
- Suy nghĩ tiêu cực, hoang tưởng đã được cải thiện: Suy nghĩ tích cực hơn, không còn ý nghĩ tự tử hoặc tự hại.
Giai đoạn phục hồi trầm cảm là một dấu hiệu tốt cho thấy bệnh trầm cảm đã được chữa khỏi. Tuy nhiên, người bệnh vẫn cần tiếp tục theo dõi và điều trị theo chỉ định của bác sĩ để ngăn ngừa bệnh tái phát. Dưới đây là một số biện pháp giúp bạn duy trì giai đoạn phục hồi trầm cảm:
- Tiếp tục điều trị theo chỉ định của bác sĩ: Điều trị bằng thuốc và liệu pháp tâm lý là cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa bệnh tái phát.
- Chăm sóc bản thân: Ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, và ngủ đủ giấc sẽ giúp bạn duy trì sức khỏe thể chất và tinh thần.
- Tìm kiếm sự hỗ trợ từ người thân, bạn bè: Sự quan tâm và chia sẻ từ những người thân yêu sẽ giúp bạn cảm thấy được yêu thương và thấu hiểu.
Những lời khuyên để nhận biết và điều trị sớm trầm cảm
Trầm cảm là một bệnh lý tâm thần phổ biến, có thể ảnh hưởng đến mọi người ở mọi lứa tuổi. Bệnh trầm cảm có thể gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của người bệnh, bao gồm:
- Ảnh hưởng đến công việc, học tập: Khó tập trung, khó suy nghĩ, giảm hiệu quả công việc, học tập.
- Ảnh hưởng đến các mối quan hệ: Khó giao tiếp, thu mình, tránh né người khác.
- Ảnh hưởng đến sức khỏe: Mệt mỏi, suy nhược, tăng nguy cơ mắc các bệnh lý khác.
Do đó, việc nhận biết và điều trị sớm trầm cảm là rất quan trọng.
Tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia
Điều trị trầm cảm bằng thuốc và liệu pháp tâm lý là cách hiệu quả nhất. Bác sĩ sẽ giúp bạn xác định nguyên nhân gây trầm cảm và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
Chăm sóc bản thân
Bên cạnh việc điều trị bằng thuốc và liệu pháp tâm lý, bạn cũng cần chú ý chăm sóc bản thân để giúp cải thiện các triệu chứng trầm cảm. Dưới đây là một số biện pháp chăm sóc bản thân:
- Ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, và ngũ cốc nguyên hạt.
- Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày.
- Ngủ đủ giấc: Ngủ 7-8 tiếng mỗi đêm.
- Tránh xa các chất kích thích: Rượu, bia, thuốc lá, và các chất kích thích khác có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng trầm cảm.
- Kết nối với mọi người: Kết nối với mọi người và tham gia các hoạt động xã hội sẽ giúp bạn cảm thấy tốt hơn.
- Tìm kiếm sự hỗ trợ từ người thân, bạn bè: Sự quan tâm và chia sẻ từ những người thân yêu sẽ giúp bạn cảm thấy được yêu thương và thấu hiểu.
Điều trị sớm trầm cảm
Việc điều trị sớm trầm cảm sẽ giúp bạn cải thiện các triệu chứng và ngăn ngừa bệnh tái phát. Nếu bạn nhận thấy bản thân có các triệu chứng trầm cảm, hãy đi khám bác sĩ ngay để được điều trị kịp thời.
Xem thêm: Trầm cảm: Điều trị bằng thuốc và những lưu ý
⏩⏩ Mời quý vị và các bạn quan tâm và tham gia các nền tảng để cập nhật và trao đổi thêm những thông tin – tình trạng sức khỏe cùng cộng đồng và bác sĩ chuyên khoa tại.
- Youtube: Youtube.com/@suckhoeyte
- Facebook Page: Fb.com/suckhoeyte.com.vn/
- Facebook Group: Fb.com/536288528581514
- Tiktok: Tiktok.com/@suckhoeyte