Xét nghiệm công thức máu (Complete blood count)

Công thức máu tổng quát (CBC) là một xét nghiệm máu được sử dụng để đánh giá sức khỏe tổng thể và phát hiện nhiều tình trạng rối loạn, bao gồm thiếu máu, nhiễm trùng và bệnh bạch cầu. Xét nghiệm công thức máu hoàn chỉnh đo một số thành phần và đặc điểm của máu, bao gồm:

• Tế bào hồng cầu, mang oxy
• Tế bào bạch cầu chống lại nhiễm trùng
• Hemoglobin, protein vận chuyển oxy trong tế bào hồng cầu
• Hematocrit, tỷ lệ tế bào hồng cầu với thành phần chất lỏng, hoặc huyết tương, trong máu
• Tiểu cầu, giúp đông máu

Số lượng tế bào tăng hoặc giảm bất thường như được tiết lộ trong công thức máu hoàn chỉnh có thể cho thấy rằng bạn đang có một tình trạng bệnh lý tiềm ẩn cần được đánh giá thêm.

Công thức máu tổng quát được thực hiện khi nào?

Công thức máu toàn bộ là một xét nghiệm máu phổ biến được thực hiện vì nhiều lý do:

• Để xem xét sức khỏe tổng thể. Bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm công thức máu đầy đủ như một phần của cuộc khám sức khỏe định kỳ để theo dõi sức khỏe tổng quát và để tầm soát nhiều loại rối loạn, chẳng hạn như thiếu máu hoặc bệnh bạch cầu.
• Để chẩn đoán một tình trạng bệnh. Bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm công thức máu nếu bạn đang suy nhược, mệt mỏi, sốt, viêm nhiễm, bầm tím hoặc chảy máu. Công thức máu tổng quát có thể giúp chẩn đoán nguyên nhân của những dấu hiệu và triệu chứng này. Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn bị nhiễm trùng, xét nghiệm cũng có thể giúp xác nhận chẩn đoán đó.
• Để theo dõi tình trạng bệnh lý. Nếu bạn được chẩn đoán mắc chứng rối loạn máu ảnh hưởng đến số lượng tế bào máu, bác sĩ có thể sử dụng công thức máu hoàn chỉnh để theo dõi tình trạng của bạn.
• Để theo dõi điều trị y tế. Công thức máu hoàn chỉnh có thể được sử dụng để theo dõi sức khỏe của bạn nếu bạn đang dùng các loại thuốc có thể ảnh hưởng đến số lượng tế bào máu.

Xét nghiệm công thức máu tổng quát cần chuẩn bị gì?

Nếu mẫu máu chỉ được xét nghiệm công thức máu tổng quát, bạn có thể ăn uống bình thường trước khi xét nghiệm. Nếu mẫu máu sẽ được sử dụng cho các xét nghiệm bổ sung, bạn có thể cần nhịn ăn trong một khoảng thời gian nhất định trước khi xét nghiệm. Bác sĩ sẽ hướng dẫn cụ thể cho bạn.

Kết quả xét nghiệm công thức máu tổng quát cho biết điều gì?

Sau đây là kết quả công thức máu tổng quát bình thường cho người lớn:

Công thức máu không phải là tiêu chuẩn để chẩn đoán

Công thức máu tổng quát thường không phải là một xét nghiệm chẩn đoán xác định. Tùy thuộc vào lý do bác sĩ đề nghị xét nghiệm này, kết quả nằm ngoài giới hạn bình thường có thể cần theo dõi hoặc không. Bác sĩ có thể cần xem xét kết quả của CBC cùng với kết quả của các xét nghiệm máu khác, hoặc các xét nghiệm bổ sung có thể cần thiết.

Ví dụ, nếu bạn khỏe mạnh và không có dấu hiệu hoặc triệu chứng của bệnh tật, kết quả xét nghiệm công thức máu hoàn toàn nằm ngoài giới hạn bình thường có thể không phải là nguyên nhân đáng lo ngại và có thể không cần theo dõi. Trong trường hợp bạn đang điều trị ung thư, kết quả xét nghiệm công thức máu hoàn toàn nằm ngoài giới hạn bình thường có thể cho thấy bạn cần thay đổi kế hoạch điều trị.

Trong một số trường hợp, nếu kết quả của bạn cao hơn hoặc thấp hơn đáng kể so với mức bình thường, bác sĩ có thể giới thiệu bạn đến một bác sĩ chuyên về rối loạn máu.

Kết quả có thể chỉ ra điều gì

Kết quả ở các khu vực sau đây trên hoặc dưới phạm vi bình thường trên công thức máu hoàn chỉnh có thể cho thấy có vấn đề.

• Số lượng hồng cầu, hemoglobin và hematocrit. Các kết quả về số lượng hồng cầu, hemoglobin và hematocrit có liên quan với nhau vì chúng đều đo lường các khía cạnh của tế bào hồng cầu của bạn. Nếu các biện pháp ở ba chỉ số này thấp hơn bình thường, bạn bị thiếu máu. Thiếu máu khiến cơ thể mệt mỏi, suy nhược. Thiếu máu có nhiều nguyên nhân, bao gồm mức độ thấp của một số vitamin hoặc sắt, mất máu hoặc một tình trạng tiềm ẩn. Số lượng tế bào hồng cầu cao hơn bình thường (tăng hồng cầu) hoặc nồng độ hemoglobin hoặc hematocrit cao, có thể chỉ ra một tình trạng bệnh lý tiềm ẩn, chẳng hạn như bệnh đa hồng cầu hoặc bệnh tim.

• Số lượng tế bào bạch cầu. Số lượng tế bào bạch cầu thấp (giảm bạch cầu) có thể do tình trạng bệnh lý gây ra, chẳng hạn như rối loạn tự miễn dịch phá hủy các tế bào bạch cầu, các vấn đề về tủy xương hoặc ung thư. Một số loại thuốc cũng có thể làm giảm số lượng bạch cầu. Nếu số lượng bạch cầu của bạn cao hơn bình thường, bạn có thể bị nhiễm trùng hoặc viêm. Hoặc, nó có thể chỉ ra rằng bạn bị rối loạn hệ thống miễn dịch hoặc bệnh tủy xương. Số lượng bạch cầu cao cũng có thể là một phản ứng với thuốc.

• Số lượng tiểu cầu. Số lượng tiểu cầu thấp hơn bình thường (giảm tiểu cầu) hoặc cao hơn bình thường (tăng tiểu cầu) thường là dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý tiềm ẩn hoặc nó có thể là tác dụng phụ của thuốc. Nếu số lượng tiểu cầu của bạn nằm ngoài giới hạn bình thường, bạn có thể sẽ cần các xét nghiệm bổ sung để chẩn đoán nguyên nhân.

Để biết thông tin cụ thể về ý nghĩa của kết quả công thức máu hoàn chỉnh nếu chúng nằm ngoài phạm vi bình thường, hãy nói chuyện với bác sĩ của bạn.

Tham khảo: Complete blood count (CBC)